Chùa Phước Điền – Ngôi chùa linh thiêng với kiến trúc độc đáo

Chùa Phước Điền, một trong những ngôi chùa nổi tiếng và linh thiêng nhất tại Việt Nam, thu hút hàng ngàn du khách và phật tử mỗi năm. Nằm tại một vị trí đắc địa với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, chùa Phước Điền là điểm đến văn hóa, lịch sử độc đáo. Cùng vankhan.edu.vn khám phá kiến trúc độc đáo của ngôi chùa này trong bài viết dưới đây!

Chùa Phước Điền ở đâu?

Chùa Phước Điền, còn được biết đến với tên gọi chùa Hang, nằm yên bình trên triền núi Sam thuộc thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang. Đây không chỉ là một danh lam thắng cảnh nổi tiếng mà còn là di tích Lịch sử cấp quốc gia của Việt Nam. 

Với kiến trúc độc đáo, hòa quyện giữa nét cổ kính và thiên nhiên tươi đẹp, chùa Phước Điền mang đến cho du khách cảm giác thanh tịnh và bình yên. Ngôi chùa còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa, lịch sử, là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu về truyền thống và tâm linh Việt Nam.

Hành trình đến chùa Phước Điền không chỉ là cuộc hành trình khám phá vẻ đẹp của cảnh sắc mà còn là cơ hội để du khách tịnh tâm, lắng nghe tiếng lòng mình trong không gian thiêng liêng. 

Những câu chuyện huyền bí, những lễ hội đặc sắc tại chùa chắc chắn sẽ để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng mỗi người. Nếu bạn đang tìm kiếm một nơi để thoát khỏi nhịp sống hối hả, chùa Phước Điền chính là lựa chọn hoàn hảo để tìm lại sự bình an và thanh tịnh trong tâm hồn. 

Đôi nét về chùa Phước Điền

Chùa không chỉ là một danh lam thắng cảnh nổi tiếng mà còn là di tích Lịch sử cấp quốc gia của Việt Nam. Với vị trí thuận lợi, chùa Hang cách cụm di tích chùa Tây An, miếu Bà Chúa Xứ và lăng Thoại Ngọc Hầu khoảng 1km, nằm bên tuyến đường núi Sam – Nhà Bàng, tạo nên một quần thể tâm linh đặc sắc.

Chùa Hang có một lịch sử phong phú và thú vị. Ban đầu, vào khoảng năm 1840 – 1850, chùa chỉ là một am nhỏ bằng tre lá, do Lê Thị Thơ (1818 – 1899), pháp danh Diệu Thiện, một người phụ nữ từ chợ Lớn, thạo nghề may và được biết đến với biệt danh là Bà Thợ, sáng lập. 

Bà Diệu Thiện đã đi xuất gia năm 1836, và sau vài năm tu hành, bà cảm nhận được con đường tu tập của mình. Vào năm 1845, bà quyết định ẩn tu tại núi Sam, nơi bà cho rằng là địa điểm lý tưởng để tịnh tu.

Một trong những câu chuyện ly kỳ xung quanh chùa là về đôi mãng xà khổng lồ sống trong hang núi gần am tu của bà Diệu Thiện. Khi bà đến, đôi mãng xà trở nên hiền lành và thường lắng nghe kinh kệ. Bà đặt tên chúng là Thanh Xà và Bạch Xà. Sau khi bà qua đời vào ngày 15 tháng 6 năm Kỷ Hợi (1899), đôi mãng xà cũng bỗng dưng biến mất.

Sau khi sư bà Diệu Thiện viên tịch, ông phán Thông (Nguyễn Ngọc Cang) và người dân địa phương đã quyên góp tiền để xây dựng lại chùa với các vật liệu bền vững như gạch tàu, gỗ căm xe, và ngói móc. 

Năm 1937, chùa được trùng tu lần thứ hai bởi hòa thượng Thích Huệ Thiện, và sau đó tiếp tục được chăm sóc và mở rộng dưới sự trụ trì của hòa thượng Thích Thiện Chơn và hiện nay là hòa thượng Thích Thiện Tài.

Ngày nay, chùa Phước Điền không chỉ là nơi thờ phụng linh thiêng mà còn là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và tâm linh Việt Nam. Với cảnh quan thiên nhiên hữu tình và bầu không khí thanh tịnh, ngôi chùa chắc chắn sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ. 

Kiến trúc độc đáo của chùa Phước Điền

Kiến trúc của chùa Phước Điền bao gồm nhiều công trình phụ trợ và khu vực chính, tất cả đều được xây dựng với chất liệu bền vững như gạch tàu, gỗ căm xe và ngói móc. Các công trình này tạo nên vẻ đẹp mộc mạc nhưng không kém phần uy nghi.

Đây là nơi thờ Phật và tổ tiên, với mái ngói cong vút và tường xây bằng gạch tàu đỏ. Bên trong chánh điện, các pho tượng Phật được bài trí trang nghiêm, cùng với những bức tranh và đồ thờ cúng mang đậm dấu ấn Phật giáo. 

Chánh điện không chỉ là nơi để phật tử đến cầu nguyện mà còn là trung tâm của các hoạt động tâm linh và nghi lễ quan trọng. Cổng tam quan của chùa được xây dựng với kiến trúc truyền thống, gồm ba cổng: cổng chính và hai cổng phụ, tượng trưng cho quá khứ, hiện tại và tương lai. 

Cổng tam quan không chỉ là lối vào chùa mà còn là biểu tượng của sự an lành và trí tuệ, chào đón tất cả mọi người đến với không gian thanh tịnh của chùa. Khu vực hang núi là một điểm nhấn đặc biệt trong kiến trúc của chùa Phước Điền. 

Hang núi sâu, tạo cảm giác huyền bí và linh thiêng, là nơi bà Diệu Thiện đã ẩn tu. Hang núi không chỉ là nơi lưu giữ nhiều câu chuyện huyền bí mà còn là một phần quan trọng trong lịch sử hình thành của chùa. Ngày nay, hang núi vẫn thu hút nhiều du khách đến thăm quan và chiêm bái.

Chùa Phước Điền được bao quanh bởi cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp với những cây xanh rợp bóng và hoa lá khoe sắc quanh năm. Các khu vườn trong chùa được chăm sóc tỉ mỉ, tạo nên một không gian thư giãn và yên bình cho khách thập phương. 

Sự kết hợp giữa kiến trúc chùa và cảnh quan thiên nhiên tạo nên một không gian thanh tịnh, giúp du khách tìm lại sự bình yên trong tâm hồn. Ngoài chánh điện và khu vực hang núi, chùa còn có nhiều công trình phụ trợ như tháp chuông, nhà tổ, nhà khách và khu vực ăn uống cho phật tử và du khách. 

Mỗi công trình đều được thiết kế hài hòa với tổng thể kiến trúc của chùa, tạo nên một không gian đồng nhất và thanh thoát. Tháp chuông của chùa được xây dựng với kiến trúc tinh xảo, là nơi vang lên những tiếng chuông thanh thoát, mang lại cảm giác bình an và thanh tịnh cho mọi người.

Nhà tổ là nơi thờ các vị tổ sư, các bậc tiền bối đã có công xây dựng và phát triển chùa. Nhà tổ được xây dựng với kiến trúc truyền thống, trang nghiêm và tôn kính. Nhà khách là nơi đón tiếp và phục vụ nhu cầu nghỉ ngơi, ăn uống của phật tử và du khách. 

Nhà khách được thiết kế hiện đại nhưng vẫn giữ được nét truyền thống, hài hòa với tổng thể kiến trúc của chùa. Sau khi sư bà Diệu Thiện viên tịch, ông phán Thông (Nguyễn Ngọc Cang) và người dân địa phương đã quyên góp tiền để xây dựng lại chùa với các vật liệu bền vững. 

Năm 1937, chùa được trùng tu lần thứ hai bởi hòa thượng Thích Huệ Thiện. Sau đó, chùa tiếp tục được chăm sóc và mở rộng dưới sự trụ trì của hòa thượng Thích Thiện Chơn và hiện nay là hòa thượng Thích Thiện Tài. Các công trình trùng tu và bảo tồn đã giúp chùa duy trì được vẻ đẹp nguyên bản và nâng cao giá trị văn hóa, lịch sử.

Quá trình xây dựng chùa Phước Điền

Vào khoảng năm 1840 – 1850, chùa Phước Điền ban đầu chỉ là một am nhỏ bằng tre lá, được xây dựng bởi bà Lê Thị Thơ, pháp danh Diệu Thiện. Bà Diệu Thiện, một người phụ nữ từ chợ Lớn, nổi tiếng với nghề may và được biết đến với biệt danh Bà Thợ, đã quyết định tu hành và xây dựng am này để làm nơi tu tập. 

Vào năm 1836, bà xuất gia và đến năm 1839, bà thọ giới Tỳ Kheo Ni. Sau vài năm tu hành, bà cảm nhận được con đường tu tập của mình và quyết định ẩn tu tại núi Sam vào năm 1845. Sau khi bà Diệu Thiện qua đời vào năm 1899, ngôi chùa tiếp tục được mở rộng và phát triển nhờ sự đóng góp của phật tử và người dân địa phương. 

Ông phán Thông (Nguyễn Ngọc Cang) và người dân quanh vùng đã tự quyên góp tiền của, xây dựng lại chùa với các vật liệu bền vững như gạch tàu, gỗ căm xe và ngói móc. Đây là một bước ngoặt quan trọng, giúp ngôi chùa từ một am nhỏ trở thành một công trình kiến trúc vững chắc và uy nghi.

Năm 1937, chùa được trùng tu lần thứ hai dưới sự chỉ đạo của hòa thượng Thích Huệ Thiện. Các công trình kiến trúc chính như chánh điện, cổng tam quan và các công trình phụ trợ khác được nâng cấp và mở rộng. 

Hòa thượng Thích Huệ Thiện đã đưa ra những cải tiến đáng kể, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa và tâm linh của chùa. Tiếp nối đức độ của các vị tiền bối, hòa thượng Thích Thiện Chơn đã tiếp tục công tác trùng tu và mở rộng chùa trong những năm sau đó. Dưới sự trụ trì của hòa thượng Thích Thiện Tài, chùa tiếp tục được duy trì và phát triển. 

Các công trình như tháp chuông, nhà tổ, nhà khách và khu vực ăn uống cho phật tử và du khách được xây dựng thêm, tạo nên một không gian đồng nhất và thanh thoát. Ngôi chùa hiện tại bao gồm nhiều công trình kiến trúc quan trọng như chánh điện, cổng tam quan, khu vực hang núi và các công trình phụ trợ khác. 

Tất cả đều được xây dựng với các vật liệu bền vững, giữ gìn nét đẹp truyền thống nhưng cũng không kém phần hiện đại. Nơi thờ Phật và tổ tiên, được xây dựng với mái ngói cong vút và tường xây bằng gạch tàu đỏ. 

Bên trong chánh điện, các pho tượng Phật được bài trí trang nghiêm, cùng với những bức tranh và đồ thờ cúng mang đậm dấu ấn Phật giáo. Cổng tam quan được xây dựng với kiến trúc truyền thống, gồm ba cổng tượng trưng cho quá khứ, hiện tại và tương lai. Đây không chỉ là lối vào chùa mà còn là biểu tượng của sự an lành và trí tuệ.

Tháp chuông của chùa được xây dựng với kiến trúc tinh xảo, là nơi vang lên những tiếng chuông thanh thoát, mang lại cảm giác bình an và thanh tịnh cho mọi người. Đây là nơi thờ các vị tổ sư, các bậc tiền bối đã có công xây dựng và phát triển chùa. 

Nhà tổ được xây dựng với kiến trúc truyền thống, trang nghiêm và tôn kính. Nhà khách là nơi đón tiếp và phục vụ nhu cầu nghỉ ngơi, ăn uống của phật tử và du khách. Nhà khách được thiết kế hiện đại nhưng vẫn giữ được nét truyền thống, hài hòa với tổng thể kiến trúc của chùa.

Chùa Phước Điền không chỉ là một địa điểm tâm linh quan trọng mà còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa, lịch sử quý báu. Các công trình trùng tu và bảo tồn đã giúp chùa duy trì được vẻ đẹp nguyên bản và nâng cao giá trị văn hóa, lịch sử. 

Những câu chuyện huyền bí và các hoạt động tâm linh tại chùa tiếp tục thu hút du khách và phật tử từ khắp nơi đến thăm quan và chiêm bái. Quá trình xây dựng và phát triển của chùa Phước Điền là minh chứng cho lòng thành kính và sự đóng góp không ngừng của nhiều thế hệ phật tử. 

Với kiến trúc độc đáo và giá trị văn hóa, lịch sử quý báu, chùa Phước Điền không chỉ là nơi thờ cúng linh thiêng mà còn là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu về văn hóa, lịch sử và tâm linh Việt Nam. 

Thời điểm thích hợp để tham quan chùa Phước Điền

Thời gian diễn ra các lễ hội lớn là thời điểm tuyệt vời để tham quan chùa Phước Điền. Những dịp này không chỉ mang lại không khí trang nghiêm và nhộn nhịp mà còn giúp bạn trải nghiệm văn hóa và tín ngưỡng đặc trưng của địa phương.

Lễ hội vía Bà Chúa Xứ diễn ra từ ngày 23 đến 27 tháng 4 âm lịch hàng năm, đây là lễ hội lớn nhất ở Châu Đốc, thu hút hàng ngàn người tham dự. Lễ hội này không chỉ mang đậm màu sắc tôn giáo mà còn là dịp để du khách tham gia vào các hoạt động văn hóa, nghệ thuật đặc sắc.

Lễ hội đền Thoại Ngọc Hầu thường tổ chức vào tháng 8 âm lịch, lễ hội này là cơ hội để bạn tìm hiểu về lịch sử và công lao của danh tướng Thoại Ngọc Hầu. Mùa khô ở miền Tây Nam Bộ, từ tháng 11 đến tháng 4, là thời điểm lý tưởng để tham quan chùa Phước Điền. 

Thời tiết trong khoảng thời gian này thường khô ráo, mát mẻ, thuận lợi cho việc đi lại và khám phá cảnh quan. Với nhiệt độ không quá cao, bạn có thể thoải mái tham quan và chiêm ngưỡng kiến trúc chùa cũng như cảnh quan thiên nhiên xung quanh mà không bị ảnh hưởng bởi nắng nóng hay mưa lớn.

Thời tiết khô ráo tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động ngoài trời như leo núi, tham quan các di tích lịch sử và chụp ảnh. Nếu bạn không thể sắp xếp thời gian vào các mùa lễ hội hoặc mùa khô, dịp cuối tuần và các ngày lễ cũng là thời điểm tốt để đến thăm chùa Phước Điền. 

Trong những ngày này, chùa thường tổ chức các hoạt động tín ngưỡng và đón tiếp nhiều du khách. Vào dịp cuối tuần và ngày lễ, không khí tại chùa thường đông vui và nhộn nhịp hơn, giúp bạn cảm nhận rõ nét hơn về đời sống tâm linh và văn hóa của người dân địa phương. 

Bạn có cơ hội tham gia vào các nghi lễ cầu nguyện, nghe kinh và tham gia các hoạt động từ thiện do chùa tổ chức. Nếu bạn ưa thích sự yên tĩnh và thanh bình, các ngày trong tuần sẽ là lựa chọn tuyệt vời. 

Trong khoảng thời gian này, chùa ít du khách hơn, giúp bạn có không gian tĩnh lặng để chiêm bái và tịnh tâm.Tham quan chùa vào các ngày trong tuần giúp bạn tránh được sự ồn ào và đông đúc, mang lại cảm giác thanh tịnh và an lành.

Giá trị văn hóa, tín ngưỡng của chùa Phước Điền

Chùa Phước Điền được xây dựng vào khoảng năm 1840 – 1850 bởi bà Lê Thị Thơ, pháp danh Diệu Thiện. Bà Diệu Thiện đã quyết định xây dựng am tu tại núi Sam và từ đó, ngôi chùa đã trở thành một biểu tượng của lòng thành kính và sự hiếu thảo.

Năm 1980, chùa Phước Điền đã được công nhận là di tích Lịch sử – Văn hóa cấp quốc gia, ghi nhận giá trị văn hóa và lịch sử quan trọng của ngôi chùa. Sự công nhận này không chỉ là niềm tự hào của người dân địa phương mà còn là minh chứng cho giá trị bền vững của chùa trong lòng người dân Việt Nam.

Ngôi chùa là nơi tu hành của nhiều thế hệ tăng ni, phật tử. Với không gian yên bình, thanh tịnh, chùa Phước Điền là nơi lý tưởng để tịnh tâm, tìm lại sự bình an trong tâm hồn. Cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp xung quanh chùa tạo nên một không gian thanh tịnh, giúp phật tử và du khách dễ dàng thả lỏng tâm hồn và lắng nghe tiếng lòng mình.

Chùa Phước Điền thường xuyên tổ chức các nghi lễ Phật giáo, từ những buổi lễ cầu an, cầu siêu đến các lễ hội lớn như lễ Phật Đản, lễ Vu Lan. Những nghi lễ này không chỉ mang lại niềm an lạc cho phật tử mà còn góp phần giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống của Phật giáo.

Chùa Phước Điền còn gắn liền với nhiều câu chuyện huyền thoại và tâm linh, như câu chuyện về đôi mãng xà Thanh Xà và Bạch Xà. Những câu chuyện này không chỉ làm phong phú thêm đời sống tâm linh của phật tử mà còn thu hút sự quan tâm của nhiều du khách, tạo nên một nét đặc trưng riêng cho chùa..

Chùa Phước Điền không chỉ là nơi tu hành mà còn là trung tâm của nhiều hoạt động từ thiện, giúp đỡ người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn. Các hoạt động này không chỉ góp phần xây dựng cộng đồng đoàn kết, yêu thương mà còn phản ánh tinh thần từ bi, hỷ xả của Phật giáo.

Chùa Phước Điền là nơi gắn kết cộng đồng, nơi người dân địa phương và du khách có thể gặp gỡ, giao lưu và học hỏi lẫn nhau. Những hoạt động văn hóa, tín ngưỡng tại chùa không chỉ giúp duy trì và phát triển văn hóa truyền thống mà còn tạo nên một cộng đồng đoàn kết, cùng nhau hướng tới những giá trị tốt đẹp.

Lưu ý khi tham quan chùa Phước Điền

Khi đến tham quan chùa, du khách nên mặc trang phục kín đáo và lịch sự. Tránh mặc quần áo quá ngắn, hở hang hoặc gây phản cảm. Những trang phục này không chỉ làm mất đi vẻ nghiêm trang của chùa mà còn có thể khiến người khác khó chịu.

Chùa là nơi tôn nghiêm, du khách nên giữ yên lặng, tránh nói chuyện ồn ào, cười đùa hoặc gây mất trật tự. Tiếng ồn có thể làm mất đi không gian yên tĩnh và thiêng liêng của chùa, ảnh hưởng đến sự tập trung và tịnh tâm của phật tử và du khách khác.

Hãy đi nhẹ nhàng, nói khẽ để không làm phiền người khác và giữ gìn sự thanh tịnh của chùa. Việc đi nhẹ nhàng còn giúp bảo vệ cơ sở hạ tầng của chùa, tránh gây ra tiếng động lớn hoặc làm hư hại các công trình kiến trúc.

Chùa Phước Điền còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử quý báu của Việt Nam. Với kiến trúc độc đáo, ngôi chùa này chắc chắn sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ. Ngoài chùa Phước Điền, khi đến An Giang du khách có thể tham quan các địa điểm du lịch nổi tiếng khác như: Chùa Vạn Linh, chùa Long An, chùa Tây An, chùa Huỳnh Đạo,…