Khám phá chùa Cổ Am – Điểm đến linh thiêng tại Nghệ An

Nằm ẩn mình giữa khung cảnh thiên nhiên hữu tình, chùa Cổ Am với kiến trúc độc đáo, tinh xảo đã trở thành một điểm đến hấp dẫn du khách. Ngôi chùa còn là một tác phẩm nghệ thuật kiến trúc đáng ngưỡng mộ. Hãy cùng vankhan.edu.vn khám phá lịch sử và kiến trúc độc đáo của ngôi chùa này.

Chùa Cổ Am tọa lạc ở đâu?

Chùa Cổ Am là một phần của quần thể di tích lịch sử Lèn Trống và Lèn Hai Vai, tọa lạc tại xã Diễn Minh, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Nơi đây cách thành phố Vinh khoảng 47 km, nên việc di chuyển đến chùa khá thuận tiện bằng nhiều phương tiện như taxi, xe buýt hoặc xe cá nhân.

Khi đến thăm Chùa Cổ Am, du khách sẽ được chiêm ngưỡng sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc hiện đại và cổ xưa. Ngôi chùa mang một vẻ đẹp thanh tịnh, nằm giữa không gian rộng lớn và thoáng mát. Bao quanh chùa là những tán cây xanh tươi tốt và những cánh đồng lúa mênh mông, tạo nên một khung cảnh bình yên và thư giãn.

Trên con đường dẫn đến chùa, du khách sẽ bắt gặp các công trình kiến trúc nổi bật như tượng Bồ Tát Quan Thế Âm và Tháp 5 Tầng. Đây là những dấu hiệu rõ ràng cho thấy bạn đang đi đúng hướng và chùa Cổ Am không còn xa nữa.

Việc ghé thăm Chùa Cổ Am không chỉ giúp bạn tìm lại sự tĩnh lặng trong tâm hồn mà còn là cơ hội để khám phá một phần lịch sử và văn hóa đặc sắc của vùng đất Nghệ An.

Lịch sử hình thành chùa Cổ Am

Chùa Cổ Am, một di tích lịch sử và văn hóa quan trọng của Nghệ An, bắt đầu được xây dựng vào thế kỷ XV, trong thời kỳ nhà Hậu Lê. Tức là ngôi chùa này đã có hơn 600 năm tuổi. 

Ban đầu, chùa chỉ là một am nhỏ đơn sơ nằm trên núi Hồ Lĩnh, nơi dân làng có thể đến để cúng bái và cầu nguyện. Đó là một nơi linh thiêng, nơi mọi người tìm đến để tìm kiếm sự bình an trong tâm hồn.

Vào cuối thế kỷ XVIII, khu vực Diễn Minh xảy ra nhiều hiện tượng tâm linh huyền bí, khiến người dân trong vùng phải chú ý. Do đó, chùa được đổi tên thành Hương Phúc Tự để phù hợp với những biến đổi về mặt tâm linh và văn hóa của địa phương. Đây là giai đoạn mà chùa bắt đầu có sự thay đổi rõ rệt về mặt tên gọi và ý nghĩa.

Đến năm thứ 11 của triều đại vua Minh Mạng, chùa được chuyển dời từ vị trí ban đầu trên núi xuống chân núi, và được đổi tên thành Hương Linh Tự. Sự di chuyển này không chỉ nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân đến thăm viếng mà còn để bảo vệ chùa khỏi những điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt. Từ đó, chùa được gọi là Cổ Am Tự, cái tên này đã được duy trì cho đến ngày nay.

Chùa Cổ Am không chỉ là một công trình tôn giáo mà còn là một chứng nhân lịch sử, ghi lại nhiều sự kiện quan trọng của vùng đất này. Một trong những sự kiện lịch sử nổi bật là trận chiến sinh tử giữa quân Lê và quân Mạc tại núi Hai Vai. 

Cuộc chiến này do Lai Quận công Phan Công Tính và Mạc tướng Nguyễn Quyện chỉ huy. Trận chiến này đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử và văn hóa của vùng đất Diễn Minh. Để tưởng nhớ vị dũng tướng Phan Công Tính, người dân đã lập đền thờ thần Độc Lôi ở làng Hào Kiệt, một biểu tượng của lòng trung thành và sự kiên cường.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, chùa Cổ Am phải chịu nhiều tổn thất nặng nề. Những đợt bom Mỹ rải xuống đã khiến chùa trở nên tan tác và hoang phế. Ngôi chùa linh thiêng đã bị tàn phá nghiêm trọng, chỉ còn lại những mảnh vỡ của quá khứ huy hoàng.

Tháng 12 năm 1994, chùa Cổ Am đã được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử quốc gia. Sự công nhận này không chỉ là một vinh dự mà còn là một bước quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển di sản văn hóa của vùng đất Nghệ An.

Tuy nhiên, phải đến năm 2010, công cuộc phục dựng chùa mới chính thức bắt đầu. Sư thầy Thích Chân Tính đã đặt những viên gạch đầu tiên để cải tạo lại Chùa Cổ Am. Quá trình phục dựng này đã đưa ngôi chùa trở lại với vẻ đẹp và sự linh thiêng vốn có. 

Những công trình kiến trúc được khôi phục, những bức tượng Phật được đặt lại, và không gian chùa lại ngập tràn trong sự thanh tịnh và yên bình. Chùa Cổ Am, với bề dày lịch sử và những biến cố đã trải qua, không chỉ là một công trình kiến trúc tôn giáo quan trọng mà còn là biểu tượng của văn hóa và lịch sử. 

Ngôi chùa lưu giữ những giá trị tinh thần và truyền thống quý báu của vùng đất Nghệ An. Đến thăm Chùa Cổ Am, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc mà còn cảm nhận được sự bình an, tìm hiểu về lịch sử hào hùng và những câu chuyện linh thiêng gắn liền với ngôi chùa này.

Chùa Cổ Am là nơi để mọi người tìm về với những giá trị tâm linh, cầu nguyện cho sự an lành và hạnh phúc. Đồng thời, đây cũng là một điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích lịch sử và muốn khám phá văn hóa đặc sắc của vùng đất Nghệ An.

Việc bảo tồn và phát triển Chùa Cổ Am không chỉ là trách nhiệm của người dân địa phương mà còn là của tất cả những ai trân quý giá trị văn hóa và lịch sử.

Kiến trúc chùa Cổ Am

Chùa Cổ Am, một di tích lịch sử và văn hóa có giá trị cao tại Diễn Châu, Nghệ An, đã được phục dựng và trùng tu vào năm 2013. Trên khuôn viên rộng 14ha, chùa bao gồm nhiều hạng mục kiến trúc đa dạng và phong phú như: Đại hùng bảo điện, nhà tăng, bảo tháp, động Như Ý, động Quan Âm, và vườn La-Hán. 

Những công trình này không chỉ thể hiện nét đẹp truyền thống của kiến trúc chùa Việt mà còn mang lại cảm giác yên bình và linh thiêng cho khách thập phương.

Trung tâm của khuôn viên chùa là Đại hùng bảo điện, một công trình kiến trúc uy nghiêm và tráng lệ. Bảo điện được thiết kế với hai tầng rõ rệt, mỗi tầng mang một chức năng riêng biệt nhưng đều nhằm phục vụ nhu cầu tâm linh của người dân. 

Tầng trên là chính điện, nơi diễn ra các nghi lễ hàng ngày và là nơi thờ cúng chính của chùa. Đặc biệt, ngay giữa chính điện là tượng Thích Ca Mâu Ni được làm từ gỗ mít, cao hơn 5m và được dát vàng lộng lẫy. Tượng Phật này không chỉ là điểm nhấn của bảo điện mà còn là biểu tượng của sự thiêng liêng và tôn kính.

Tăng đường của chùa được xây dựng thành ba tầng và chia thành ba khu vực riêng biệt, mỗi khu vực được thiết kế để phục vụ các hoạt động khác nhau của nhà chùa. Các khu vực này bao gồm nơi ở của các tăng ni, khu vực sinh hoạt và học tập, cũng như khu vực dành cho khách thập phương đến tham quan và cúng bái. 

Kiến trúc của tăng đường hài hòa, vừa mang nét truyền thống vừa tiện nghi, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động tôn giáo và sinh hoạt hàng ngày.

Nằm bên hông chính điện là vườn La-Hán, một không gian yên tĩnh và trang nghiêm. Vườn này nổi bật với tượng Thích Ca Mâu Ni bằng phù điêu, xung quanh là 18 vị La-Hán được chạm khắc từ đá xanh. 

Những bức tượng này không chỉ tăng thêm vẻ uy nghiêm cho khuôn viên chùa mà còn tạo ra một không gian tĩnh lặng, huyền bí, giúp du khách cảm nhận được sự bình yên và tĩnh lặng. Mỗi bức tượng La-Hán đều được chạm khắc tinh xảo, thể hiện các dáng vẻ và biểu cảm khác nhau, tượng trưng cho những giai đoạn trong cuộc đời và tu hành của các vị.

Phía xa khuôn viên chùa là động Như Ý và động Quan Âm, hai công trình kiến trúc đặc sắc mang lại cảm giác thanh tịnh và trang nghiêm. Động Như Ý là nơi đặt tượng Quan Âm và tượng ngài Cấp Cô Độc, tạo nên một không gian linh thiêng và yên bình. 

Tượng Quan Âm, được chạm khắc tỉ mỉ, là biểu tượng của lòng từ bi và sự cứu khổ cứu nạn, thu hút nhiều khách thập phương đến chiêm bái và cầu nguyện.

Một trong những đặc điểm độc đáo của Chùa Cổ Am chính là việc các câu chữ và lời răn của Đức Phật đều được ghi bằng tiếng Việt và đặt ở những vị trí trang nghiêm trong khuôn viên chùa. 

Những dòng chữ chân phương, mộc mạc nhưng lại mang đậm hồn quê hương xứ Nghệ, giúp du khách dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ hơn về giáo lý nhà Phật. Việc ghi chép bằng tiếng Việt không chỉ giúp tăng cường sự hiểu biết của người dân về Phật giáo mà còn là một cách tôn vinh ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam.

Chùa Cổ Am không chỉ là một điểm đến tâm linh mà còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị lịch sử và văn hóa quý báu. Ngôi chùa này đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ một am nhỏ trên núi Hồ Lĩnh đến một quần thể kiến trúc rộng lớn và uy nghiêm như ngày nay. 

Mỗi công trình trong khuôn viên chùa đều mang một câu chuyện riêng, một dấu ấn lịch sử và một giá trị tâm linh đặc biệt. Chùa Cổ Am, với bề dày lịch sử và những biến cố đã trải qua, không chỉ là một công trình kiến trúc tôn giáo quan trọng mà còn là biểu tượng của văn hóa và lịch sử vùng đất Nghệ An. 

Ngôi chùa lưu giữ những giá trị tinh thần và truyền thống quý báu, là nơi để mọi người tìm về với những giá trị tâm linh, cầu nguyện cho sự an lành và hạnh phúc. Đồng thời, đây cũng là một điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích lịch sử và muốn khám phá văn hóa đặc sắc của vùng đất này.

Chùa Cổ Am không chỉ là một nơi thờ cúng mà còn là nơi để mọi người tìm lại sự thanh tịnh trong tâm hồn. Việc bảo tồn và phát triển Chùa Cổ Am không chỉ là trách nhiệm của người dân địa phương mà còn là của tất cả những ai trân quý giá trị văn hóa và lịch sử. 

Sự phục dựng và bảo tồn ngôi chùa này không chỉ giúp duy trì những giá trị truyền thống mà còn là cách để chúng ta tôn vinh và gìn giữ di sản văn hóa của dân tộc.

Thời điểm thích hợp ghé thăm chùa Cổ Am

Từ tháng 1 đến tháng 4 là khoảng thời gian lý tưởng nhất để khám phá chùa Cổ Am. Đây là mùa xuân, khi cây cối đâm chồi nảy lộc, tạo nên một cảnh quan tươi mới và tràn đầy sức sống. 

Không khí trong lành, mát mẻ kết hợp với nhiều lễ hội truyền thống được tổ chức trong thời gian này sẽ mang đến cho bạn một trải nghiệm đáng nhớ. Nếu bạn quá bận rộn trong mùa xuân, bạn có thể lên kế hoạch ghé thăm chùa Cổ Am vào giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 8. 

Đây là thời điểm giao mùa giữa hè và thu, cảnh sắc thay đổi tuyệt đẹp, mang đến những bức tranh thiên nhiên đầy màu sắc. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nhiệt độ trong thời gian này có thể cao hơn, nên bạn cần chuẩn bị trang phục phù hợp để đối phó với cái nóng.

Bạn nên tránh thăm chùa Cổ Am vào mùa đông. Từ tháng 11 đến tháng 12, khu vực này thường xuyên chịu ảnh hưởng của bão tuyết và có nguy cơ sạt lở cao, gây nguy hiểm cho du khách. Điều kiện thời tiết khắc nghiệt không chỉ ảnh hưởng đến an toàn mà còn làm giảm đi sự thoải mái và thú vị trong chuyến đi của bạn.

Điểm độc đáo của chùa Cổ Am

Khi đến tham quan chùa Cổ Am, việc khám phá động Như Ý là một trải nghiệm không thể bỏ qua. Đây là một hang động thạch nhũ tuyệt đẹp, được hình thành cách đây hàng vạn năm. 

Trong quá khứ, động Như Ý từng là nơi trú ẩn an toàn cho dân làng và các chiến sĩ trong thời kỳ kháng chiến, trở thành một phần không thể thiếu trong lịch sử địa phương. Khi bước chân vào động Như Ý, bạn sẽ ngay lập tức bị cuốn hút bởi vẻ đẹp hoang sơ nhưng vô cùng diễm lệ của nó. 

Những mảng thạch nhũ kỳ ảo lấp lánh trong ánh sáng, tạo nên một cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, hiếm nơi nào có thể sánh được. Mỗi góc nhìn đều mang lại sự ngỡ ngàng, khiến bạn không khỏi trầm trồ trước sự kỳ diệu của tạo hóa.

Không chỉ dừng lại ở vẻ đẹp thiên nhiên, động Như Ý còn ẩn chứa những câu chuyện tâm linh huyền bí, thu hút nhiều người đến chiêm nghiệm và khám phá. Những câu chuyện này thêm phần huyền ảo và hấp dẫn cho chuyến thăm quan, khiến động Như Ý trở thành một điểm đến đầy ý nghĩa và cuốn hút.

Ngoài vẻ đẹp kỳ vĩ của động Như Ý, chùa Cổ Am còn nổi tiếng với bức tượng Quan Âm khổng lồ, được coi là lớn nhất tại Nghệ An. Khi đến tham quan chùa, du khách sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng tượng Bồ Tát Quan Âm Tam Diện, một tác phẩm nghệ thuật độc đáo và ấn tượng.

Bức tượng Bồ Tát Quan Âm Tam Diện tại chùa Cổ Am không chỉ gây ấn tượng bởi kích thước khổng lồ mà còn bởi thiết kế tinh xảo. Tượng có ba mặt, mỗi mặt hướng về một phía khác nhau, tượng trưng cho sự bao dung và lòng từ bi vô hạn của Bồ Tát. 

Tọa lạc trên đỉnh núi, bức tượng không chỉ là điểm nhấn kiến trúc đặc sắc mà còn là biểu tượng của lòng thành kính và sự tôn thờ của người dân địa phương. Bức tượng Quan Âm Tam Diện được đặt ở một vị trí trang trọng, cao vút giữa không gian thiên nhiên hùng vĩ, mang lại cảm giác thanh tịnh và bình an cho du khách. 

Ba mặt của tượng không chỉ thể hiện sự toàn diện trong quan sát và bảo vệ chúng sinh, mà còn là biểu tượng của lòng từ bi và nhân ái. Từng đường nét trên tượng đều được chế tác tinh xảo, phản ánh sự khéo léo và tài hoa của các nghệ nhân.

Lễ hội tại chùa Cổ Am

Chùa Cổ Am ngày nay đã trở thành một địa chỉ tôn nghiêm và linh thiêng, thu hút hàng ngàn Phật tử đến thắp hương và kính Phật vào các ngày rằm và mùng một hàng tháng. Ngôi chùa không chỉ là nơi tu hành, mà còn là điểm đến tâm linh, nơi mọi người tìm đến để tĩnh tâm và cầu nguyện.

Ngoài các ngày lễ hàng tháng, chùa Cổ Am còn tổ chức nhiều sự kiện quan trọng trong năm, thu hút sự tham gia của đông đảo Phật tử và du khách. Những ngày lễ lớn này bao gồm:

Lễ cầu an đầu năm: Được tổ chức vào đầu năm mới, lễ cầu an là dịp để mọi người cầu nguyện cho một năm an lành, hạnh phúc và nhiều may mắn.

Đại lễ Phật Đản: Kỷ niệm ngày sinh của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, đại lễ Phật Đản là một trong những sự kiện quan trọng nhất trong năm, với nhiều hoạt động tôn giáo và văn hóa diễn ra tại chùa.

Đại lễ Vu Lan Báo Hiếu: Diễn ra vào tháng 7 âm lịch, đại lễ Vu Lan là dịp để các Phật tử bày tỏ lòng hiếu thảo, tri ân công đức cha mẹ và tổ tiên.

Lễ kỷ niệm ngày sinh của Đức Phật A Di Đà: Đây là dịp để Phật tử tôn vinh và kính nhớ Đức Phật A Di Đà, cầu nguyện cho sự bình an và hạnh phúc.

Lễ kỷ niệm ngày thành đạo của Đức Phật Thích Ca: Được tổ chức vào tháng 12 âm lịch, lễ này kỷ niệm ngày Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đạt được giác ngộ, mở ra con đường tu hành cho chúng sinh.

Với bề dày lịch sử hơn 600 năm, chùa Cổ Am đã trở thành một biểu tượng văn hóa của xứ Nghệ. Ngoài chùa Cổ Am, khi đến Nghệ An du khách có thể tham quan các địa điểm du lịch nổi tiếng khác như: Đền Cuông, đình Hoành Sơn, đền thờ Quang Trung…