Kinh nghiệm tham quan chùa Thanh Mai từ A đến Z
Chùa Thanh Mai, nằm tại xã Hoàng Hoa Thám, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương, là một trong những điểm đến tâm linh và lịch sử nổi bật của Việt Nam. Với bề dày lịch sử và kiến trúc độc đáo, chùa Thanh Mai không chỉ là nơi tôn nghiêm để các phật tử hành hương mà còn là điểm thu hút du khách tìm hiểu về văn hóa và di sản Phật giáo. Trong bài viết này, hãy cùng vankhan.edu.vn khám phá những nét đặc sắc và những lưu ý quan trọng khi tham quan chùa Thanh Mai.
Giới thiệu về chùa Thanh Mai
Chùa Thanh Mai, nằm tại xã Hoàng Hoa Thám, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương, Việt Nam, là một trong những danh lam cổ kính và linh thiêng bậc nhất của vùng đất này. Được xây dựng vào khoảng năm 1329 bởi Thiền sư Pháp Loa tôn giả, vị tổ thứ hai của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, chùa Thanh Mai không chỉ là nơi tu hành mà còn là di tích lịch sử ghi dấu cuộc đời và sự nghiệp của ngài.
Chùa Thanh Mai tọa lạc trên sườn núi Thanh Mai, hay còn gọi là núi Tam Ban. Tên gọi “Tam Ban” xuất phát từ ba cấp núi nối liền nhau của ba tỉnh Bắc Giang, Hải Dương và Quảng Ninh, thuộc cánh cung Đông Triều. Ngọn núi này cao khoảng 200 mét, và chùa Thanh Mai được xây dựng tại cấp thứ hai của núi, nơi có khu đất bằng phẳng nhất. Vị trí này không chỉ mang lại cảnh quan hùng vĩ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng và phát triển ngôi chùa.
Để đến chùa Thanh Mai, bạn cần đi khoảng 12 km từ quốc lộ 18A, 15 km từ trung tâm thành phố Chí Linh (Sao Đỏ), và 17 km từ thị trấn Đông Triều. Nếu khởi hành từ thành phố Hải Dương, quãng đường sẽ là khoảng 50 km. Hành trình đến chùa không chỉ mang lại cho du khách cảm giác thanh bình, yên tĩnh mà còn là cơ hội để thưởng ngoạn cảnh đẹp thiên nhiên của vùng đất này.
Lịch sử hình thành và phát triển của chùa Thanh Mai
Chùa Thanh Mai, một ngôi chùa cổ kính tại xã Hoàng Hoa Thám, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương, đã trải qua nhiều thăng trầm trong lịch sử. Được xây dựng vào thời Trần, chùa Thanh Mai nhanh chóng trở thành một trung tâm tâm linh lớn dưới sự lãnh đạo của Thiền sư Pháp Loa (1284-1330) và người kế nhiệm, Thiền sư Huyền Quang (1254-1334).
Dưới sự chăm sóc của Pháp Loa, chùa Thanh Mai đã được mở rộng và phát triển, trở thành một trong những địa điểm quan trọng của Thiền phái Trúc Lâm. Thiền sư Pháp Loa đã đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển hệ thống chùa chiền. Đến năm 1329, ông đã xây dựng và mở rộng hai ngôi chùa lớn là chùa Báo Ân và chùa Quỳnh Lâm.
Chùa Báo Ân, thuộc phủ Siêu Loại, Bắc Ninh (nay là xã Dương Quang, Gia Lâm, Hà Nội), đã được phát triển với quy mô lớn, bao gồm 33 cơ sở như điện Phật, gác chứa kinh và tăng đường. Ngoài ra, ông còn xây dựng nhiều am khác như Hồ Thiên, Chân Lạc, Yên Mã, Vĩnh Khiêm, Hạc Lai, và mở rộng chùa Thanh Mai cùng chùa Côn Sơn.
Dù không phải người xây dựng ban đầu, Pháp Loa đã có công lớn trong việc mở rộng và phát triển chùa Thanh Mai, biến nơi đây thành một trung tâm của Thiền phái Trúc Lâm.
Trải qua nhiều biến cố lịch sử và sự tàn phá của thiên nhiên cùng chiến tranh, chùa Thanh Mai đã bị sụp đổ, các cổ vật bị mất mát và hư hại nghiêm trọng. Ngôi chùa từng là nơi tôn nghiêm và rực rỡ đã dần trở nên hoang phế và bị lãng quên.
Tuy nhiên, vào năm 1980, với mong muốn phục dựng và bảo tồn một di tích lịch sử quan trọng, các công tác khôi phục chùa đã được tiến hành từng bước. Năm 1992, chùa Thanh Mai được Bộ Văn hóa Thông tin và Thể thao công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Mặc dù vậy, chùa vẫn còn gặp nhiều khó khăn về quy mô nhỏ hẹp, vị trí heo hút và giao thông bất tiện.
Năm 1994, Sư thầy Thích Chí Trung được cử về trụ trì tại chùa. Khi đó, chùa Thanh Mai đang trong tình trạng hoang tàn, đổ nát. Với lòng nhiệt huyết và quyết tâm, sư thầy đã vận động đóng góp công đức và tiến hành trùng tu, khôi phục lại chùa.
Trong giai đoạn từ 1994 đến 2000, với sự hỗ trợ của Sở Giao thông – Vận tải và Công ty Điện lực Hải Dương, con đường lên chùa đã được mở rộng thêm 2 km và 1 km đường điện chiếu sáng được lắp đặt. Tháp Viên Thông, một công trình kiến trúc quan trọng, cũng đã được phục dựng, mang lại diện mạo mới cho chùa Thanh Mai.
Hành trình khôi phục và bảo tồn di sản kiến trúc của chùa Thanh Mai
Năm 1994, Đại Đức Thích Chí Trung được bổ nhiệm làm trụ trì chùa Thanh Mai trong bối cảnh các công trình kiến trúc của chùa đã xuống cấp nghiêm trọng. Trước thực trạng này, Đại Đức đã vận động các phật tử đóng góp công đức nhằm trùng tu và xây dựng lại những hạng mục quan trọng như chùa, tháp và bia đá.
Vào năm 2002, nhờ sự quyên góp nhiệt tình từ các phật tử, chùa đã xây dựng 10 gian nhà Tổ theo kiểu chữ “nhị” với diện tích 130 m², tổng trị giá 300 triệu đồng. Công trình này không chỉ góp phần phục hồi diện mạo chùa mà còn tạo thêm không gian tâm linh cho các hoạt động thờ cúng và tu học.
Năm 2005, chùa Thanh Mai nhận được khoản đầu tư 3 tỷ đồng từ Nhà nước để xây dựng 10 gian chính điện với diện tích 180 m², theo kiến trúc chữ Đinh. Công trình chính điện được thiết kế với tiền đường chồng diêm tám mái, mang đậm nét kiến trúc truyền thống và tạo nên vẻ uy nghi, trang trọng cho chùa.
Đến năm 2007, với khoản đầu tư 10 tỷ đồng từ Nhà nước, chùa Thanh Mai tiếp tục hoàn thiện nhiều hạng mục quan trọng như tam quan, hai gian nhà bia, bảy gian nhà khách và bảy gian nhà tăng. Những công trình này không chỉ nâng cao giá trị kiến trúc và văn hóa của chùa mà còn đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và tu học của tăng ni, phật tử.
Hiện nay, chính điện chùa Thanh Mai đã được xây mới hoàn toàn với kiến trúc kiểu chữ Đinh, bao gồm bảy gian tiền đường và ba gian hậu cung. Khung chùa được làm bằng gỗ lim với 12 cột cái có đường kính 50 cm, cao 7,2 m, cùng 16 cột quân có đường kính 42 cm, cao 3,5 m, nối theo kiểu “chồng rường bát đấu” đặc trưng của kiến trúc thời Trần. Mái chùa có tám mái, tám đầu đao, được lợp ngói mũi hài, trên nóc đắp nổi bốn chữ “Thanh Mai thiền tự”, tạo điểm nhấn nổi bật.
Hệ thống thờ tự hiện nay không còn giữ được pho tượng cổ nào, tất cả các tượng đều được làm mới trong quá trình trùng tu. Các pho tượng đều được thếp vàng, bao gồm hai pho tượng hộ pháp uy nghi cao 3 m, được tạc hoàn toàn bằng gỗ mít. Cách bài trí và phối thờ tượng trong chùa theo dòng Lâm Tế tông với sáu bệ thờ, tạo nên không gian thờ tự trang nghiêm và linh thiêng.
Chùa Thanh Mai đã trải qua nhiều biến cố lịch sử và sự tàn phá của thời gian. Tuy nhiên, nhờ vào nỗ lực không ngừng của Đại Đức Thích Chí Trung và sự đóng góp của các phật tử, chùa đã được khôi phục và phát triển mạnh mẽ.
Kiến trúc chùa Thanh Mai hiện nay không chỉ là một di sản văn hóa quý báu mà còn là biểu tượng của sự kiên trì, lòng thành kính và sự phát triển bền vững của đạo Phật tại Việt Nam. Du khách đến thăm chùa Thanh Mai sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc độc đáo và cảm nhận sự thanh tịnh, tâm linh của một ngôi chùa lịch sử.
Thời điểm lý tưởng để tham quan chùa Thanh Mai
Nếu bạn đang lên kế hoạch cho một chuyến du lịch tâm linh và muốn tìm hiểu về văn hóa truyền thống, thì Chùa Thanh Mai tại Hải Dương là một điểm đến không thể bỏ qua. Để có một trải nghiệm trọn vẹn nhất, bạn nên đến đây vào khoảng thời gian diễn ra lễ hội chùa Thanh Mai, từ ngày 01 đến ngày 03 tháng 3 âm lịch hàng năm. Đây là thời điểm đẹp nhất để bạn có thể chiêm ngưỡng và tham gia vào những hoạt động đặc sắc của lễ hội.
Lễ hội chùa Thanh Mai được tổ chức trang trọng với nhiều nghi lễ phong phú. Ngày khai hội diễn ra với không khí trang nghiêm, tiếp nối là các buổi giảng kinh để người dân hiểu thêm về giáo lý Phật giáo. Nghi thức chay đàn và mộc dục (tắm tượng Phật) là những phần không thể thiếu, thể hiện lòng tôn kính và sự thanh tịnh trong tâm hồn.
Bên cạnh các nghi lễ truyền thống, lễ hội chùa Thanh Mai còn thu hút du khách bởi không khí vui tươi và sôi động của các trò chơi dân gian. Những trò chơi như cờ tướng, chọi gà, kéo co không chỉ mang lại niềm vui mà còn giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa dân gian. Du khách có thể tham gia hoặc chỉ đơn giản là chiêm ngưỡng, cảm nhận không khí nhộn nhịp, rộn ràng của lễ hội.
Những lưu ý quan trọng khi tham quan chùa Thanh Mai
Chùa Thanh Mai, một trong những điểm đến tâm linh và lịch sử nổi bật tại Hải Dương, thu hút đông đảo du khách mỗi năm. Để có một chuyến tham quan trọn vẹn và ý nghĩa, dưới đây là những lưu ý quan trọng bạn cần biết.
- Trang phục lịch sự và kín đáo: Khi đến chùa Thanh Mai, trang phục là yếu tố đầu tiên bạn cần quan tâm. Việc ăn mặc lịch sự, kín đáo không chỉ thể hiện sự tôn kính với không gian thiêng liêng mà còn tạo nên một hình ảnh đẹp trong mắt mọi người. Tránh mặc đồ ngắn hoặc hở hang. Nếu bạn dự định check-in cùng khu rừng lá phong tuyệt đẹp gần chùa, hãy nhớ mang thêm một bộ trang phục nữ để thay đổi khi chụp ảnh bên ngoài khu vực chùa.
- Chuẩn bị lễ vật: Nếu bạn có ý định dâng lễ, một mâm lễ chay với hương đèn, bánh kẹo và hoa quả là lựa chọn phù hợp. Bạn có thể chuẩn bị trước từ nhà hoặc mua tại các gian hàng gần chùa. Điều này không chỉ giúp bạn thể hiện lòng thành kính mà còn thuận tiện hơn khi đến dâng lễ.
- Hành vi lịch sự và tôn trọng: Khi vào chùa, hãy giữ thái độ đi nhẹ, nói khẽ, cười duyên. Tắt chuông điện thoại để không làm phiền đến người khác, đặc biệt là trong lúc làm lễ. Sự yên tĩnh và tôn nghiêm là điều cần thiết để duy trì không gian linh thiêng của chùa.
- Không hái hoa, ngắt lá: Một số người có thói quen ngắt hoa lá như một hình thức hái lộc khi đến chùa vào dịp đầu năm mới. Tuy nhiên, hành động này không được khuyến khích tại nhiều đền chùa, bao gồm chùa Thanh Mai. Bạn nên hỏi trước các vị tăng ni về việc này để tránh vi phạm quy định của chùa.
- Bảo vệ môi trường và không gian chùa: Là một du khách văn minh, bạn cần có ý thức bảo vệ môi trường và giữ gìn không gian chùa. Không xả rác bừa bãi và có ý thức dọn dẹp sau khi chuẩn bị đồ lễ. Đặc biệt, hãy chú ý đi lại cẩn thận, tránh giẫm lên hoa cỏ và các khu vực bảo tồn trong chùa.
- Tinh thần hướng Phật: Cuối cùng, hãy đến chùa Thanh Mai với một tinh thần hướng Phật, tôn trọng và hòa nhã. Sự tĩnh lặng và lòng thành kính sẽ giúp bạn có những trải nghiệm tâm linh sâu sắc và đáng nhớ hơn.
Thực hiện đúng các lưu ý trên không chỉ giúp bạn có một chuyến tham quan chùa Thanh Mai trọn vẹn mà còn góp phần bảo vệ và duy trì vẻ đẹp thiêng liêng của nơi đây. Chúc bạn có một hành trình tâm linh thật ý nghĩa!
Chùa Thanh Mai là một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai muốn tìm hiểu về văn hóa Phật giáo và trải nghiệm sự thanh tịnh của chốn thiền môn. Với những lưu ý quan trọng khi tham quan, du khách sẽ có được một chuyến đi trọn vẹn, tôn kính và đầy ý nghĩa. Hãy đến và khám phá vẻ đẹp tâm linh cùng bề dày lịch sử của chùa Thanh Mai, và để lại những kỷ niệm khó quên. Đừng quên theo dõi vankhan.edu.vn để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích về các địa điểm du lịch tâm linh khác.