Khám phá Chùa Tiên Châu – Ngôi chùa cổ kính nhất Vĩnh Long
Nằm êm đềm bên bờ sông Cổ Chiên thơ mộng, Chùa Tiên Châu (hay còn gọi là Chùa Di Đà) là một trong những ngôi chùa cổ kính và linh thiêng nhất tại Vĩnh Long. Chùa Tiên Châu từ lâu đã trở thành điểm đến tâm linh thu hút đông đảo du khách thập phương. Hãy cùng vankhan.edu.vn khám phá về ngôi chùa nổi tiếng này trong bài viết dưới đây nhé!
Chùa Tiên Châu ở đâu?
Vị trí: Chùa Tiên Châu nằm trên cù lao An Bình, xã An Bình, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long.
Mặc dù Chùa Tiên Châu chỉ cách trấn thành Vĩnh Long một con sông Cổ Chiên, nhưng nơi đây lại có không khí tĩnh mịch, cây cối xanh tươi, nhà cửa thưa thớt, tạo nên một không gian thanh bình, tĩnh lặng.
Theo truyền thuyết dân gian, vào những đêm trăng thanh gió mát, thỉnh thoảng có tiên nữ từ trời xuống tắm gội và đùa giỡn tại đây. Chính vì thế, bãi sông này được gọi là bãi Tiên (hay Tiên Châu) và còn có tên là bãi Bích Trân.
Ngoài ra, vùng đất này còn có rất nhiều rạch nhỏ, khiến cho ghe thuyền qua lại dễ dàng, vì vậy còn được biết đến với cái tên bãi Bát Tân, mang ý nghĩa là nơi đi bốn phương tám hướng.
Chùa Tiên Châu không chỉ là một công trình kiến trúc tôn giáo quan trọng mà còn là một điểm đến văn hóa – lịch sử đáng chú ý. Chùa đã tồn tại hàng trăm năm và được công nhận là Di tích Văn hóa – Lịch sử cấp Quốc gia.
Các chi tiết kiến trúc của chùa mang đậm dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Phật giáo, với các bức tượng Phật, cột kèo, và các chi tiết trang trí được chế tác tỉ mỉ bởi những nghệ nhân tài hoa.
Giờ mở cửa: Chùa mở cửa đón khách cả ngày.
Chùa Tiên Châu, còn được biết đến với tên gọi khác là Chùa Di Đà, là một trong những ngôi chùa cổ nhất tại tỉnh Vĩnh Long, Việt Nam. Theo ghi chép lịch sử, chùa đã tồn tại hơn 300 năm và từ lâu đã được công nhận là Di tích Văn hóa – Lịch sử cấp Quốc gia.
Với vẻ đẹp cổ kính và độc đáo, Chùa Tiên Châu thu hút đông đảo khách tham quan và những người yêu thích khám phá. Ngôi chùa này không chỉ là một điểm đến tâm linh mà còn là một công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn văn hóa lịch sử.
Các chi tiết kiến trúc của chùa được chế tác tỉ mỉ và tinh xảo, mang lại cảm giác trang nghiêm và thanh tịnh cho bất kỳ ai đặt chân đến. Các bức tượng Phật, cột kèo, và các chi tiết trang trí khác trong chùa đều được thực hiện bởi những nghệ nhân tài hoa, tạo nên một không gian linh thiêng và lôi cuốn.
Chùa Tiên Châu đã trở thành điểm dừng chân lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu về lịch sử và văn hóa Phật giáo ở miền Tây Nam Bộ. Khi đến Vĩnh Long, bạn không nên bỏ lỡ cơ hội ghé thăm chùa để chiêm ngưỡng vẻ đẹp nguy nga và khám phá những câu chuyện lịch sử đằng sau ngôi chùa cổ kính này.
Với cảnh quan tuyệt đẹp, không gian yên bình, và giá trị lịch sử sâu sắc, Chùa Tiên Châu chắc chắn là một trong những điểm tham quan ấn tượng nhất tại Vĩnh Long mà bạn không thể bỏ qua.
Lịch sử chùa Tiên Châu
Theo bài viết về chùa Tiên Châu của tác giả Trần Thành Trung, vào khoảng giữa thế kỷ 18, tại khu vực bãi Tiên đã xuất hiện một am nhỏ làm từ tranh tre và vách lá, được gọi là am Bãi Tiên. Người sáng lập am này là Hòa thượng Giác Nguyên, người trụ trì từ khi thành lập cho đến năm 1801.
Ông xuất thân từ Thừa Thiên và là đệ tử của Thiền sư Liễu Quán, một vị sư nổi tiếng đã viên tịch vào năm 1743. Hòa thượng Giác Nguyên thuộc phái Tịnh độ tông, một phái thiền Phật giáo thờ Phật A-di-đà.
Sau khi Hòa thượng Giác Nguyên viên tịch vào năm 1801, Ni sư Diệu Thiện đến tiếp quản am Bãi Tiên. Tại đây, ni sư đã tích cực vận động tín đồ và khách thập phương quyên góp tiền bạc để xây dựng lại am thành một ngôi chùa khang trang hơn, và đổi tên thành chùa Bãi Tiên.
Chùa Bãi Tiên sau đó trải qua nhiều giai đoạn phát triển dưới sự trụ trì của các vị sư khác nhau. Đầu tiên là Giáo thọ Huỳnh Văn Lương vào năm 1828, tiếp theo là Hòa thượng Tăng Chiếu từ năm 1829 đến 1858.
Đến khi Hòa thượng Hoàng Đức Hội (hay còn gọi là Huỳnh Đức Hội), pháp danh Tánh Minh, thuộc đời thứ 39 của phái Lâm Tế dòng Liễu Quán, trở thành trụ trì từ năm 1858 đến 1881, chùa Bãi Tiên đã được xây dựng lại bằng gỗ.
Những người buôn gỗ từ Campuchia đã hỷ cúng gỗ để xây dựng chùa, và chùa được đổi tên thành Tiên Châu Di Đà Tự. Vì vậy, sách Đại Nam nhất thống chí ghi nhận Hòa thượng Hoàng Đức Hội là người đã “dựng” chùa Tiên Châu.
Chùa Tiên Châu do Hòa thượng Hoàng Đức Hội xây dựng có cấu trúc hình chữ “tam”, gồm ba gian nối liền nhau: chánh điện, hậu tổ và hậu liêu. Chùa có tổng cộng 96 cột gỗ tròn làm từ danh mộc, các kèo, xuyên và trính được chế tác từ căm xe và gỗ đỏ, với các hoa văn tinh xảo do các nghệ nhân địa phương và từ Huế thực hiện.
Chùa Tiên Châu đã trải qua nhiều lần trùng tu, với lần sửa đổi quan trọng nhất vào năm Kỷ Hợi (1899). Lúc đó, chùa được mở rộng thành bốn gian: tiền đường, chánh điện, trung đường và hậu tổ, mỗi gian đều làm theo kiểu tứ trụ và được nới rộng nhờ các kèo đấm kèo quyết. Bộ giàn trò của chùa làm bằng gỗ quý, mái ngói âm dương, và xung quanh đóng vách bổ kho.
Vào khoảng năm 1945, khi quân đội Pháp tái chiếm Vĩnh Long, họ đã bắn phá chùa từ các tàu chiến trên sông Cổ Chiên. Đạn pháo làm hư hại các cột kèo, nhưng các tượng Phật trong chùa vẫn nguyên vẹn.
Sau Tết Mậu Thân (1968), chùa lại chịu nhiều hư hại do chiến tranh. Vì vậy, ông Đốc phủ Võ Văn Châu đã đứng ra bán 5 cây sao của chùa và vận động tín đồ cùng khách thập phương quyên góp để trùng tu lại chùa.
Theo bản thiết kế của Hòa thượng Thiên Hương từ Sài Gòn, nội điện của chùa vẫn giữ nguyên như cũ, nhưng mặt tiền được xây dựng lại bằng bê tông. Chùa sau đó có chiều dài 46 mét, rộng 20 mét, với năm ngọn tháp trên nóc, trong đó tháp giữa là lớn nhất và chánh giữa tháp treo biển Tiên Châu Tự.
Đến năm 2009, cổng chùa Tiên Châu được xây mới hoàn toàn, và toàn bộ ngôi chùa cũng được sơn phết lại. Chùa Tiên Châu không chỉ là một công trình kiến trúc tôn giáo quan trọng mà còn là một di tích lịch sử ghi dấu nhiều sự kiện và quá trình phát triển qua nhiều thế kỷ. Chùa đã trải qua nhiều biến cố và thay đổi, nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc độc đáo và tinh thần Phật giáo nguyên bản.
Kiến trúc và cảnh quan của Chùa Tiên Châu
Khác với vẻ uy nghi và tráng lệ của Chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long, Chùa Tiên Châu lại mang đến sự ngỡ ngàng cho du khách bởi vẻ đẹp cổ kính và trầm mặc của mình. Ngôi chùa này được xây dựng theo lối kiến trúc cổ xưa với bốn nóc, bao gồm tiền đường, trung đường, chính điện và hậu tổ, được sắp xếp thành hình chữ “tam”.
Khu vực chính điện, hậu tổ và hậu liêu được nối liền nhau, tạo nên không gian rộng rãi, thoáng mát, mang lại cảm giác thanh tịnh và bình yên. Chùa Tiên Châu là một biểu tượng của nghệ thuật chạm trổ chùa chiền vào thế kỷ 18. Điều này được thể hiện rõ nét qua 96 cột gỗ tròn chống đỡ cả ngôi chùa.
Những nét chạm trổ tinh tế và sắc sảo trên các cột gỗ này không chỉ là minh chứng cho kỹ thuật thủ công điêu luyện của các nghệ nhân xưa mà còn thu hút đông đảo các tín đồ Phật giáo và du khách đến tham quan và chiêm ngưỡng.
Ngôi chùa là một sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc cổ điển và hiện đại, và dù đã trải qua nhiều lần trùng tu, chùa Tiên Châu vẫn giữ được vẻ đẹp đặc trưng cổ kính của mình.
Khi bước vào khuôn viên của chùa, du khách sẽ ngay lập tức bị ấn tượng bởi tượng Phật Bà Quan Âm đứng uy nghi trên đài sen, tay cầm bình nước cam lộ tưới phước lành cho chúng sinh.
Bên trái khuôn viên là tượng Phật Thích Ca tĩnh tọa dưới sự che chở của chín con rồng và gốc bồ đề râm mát, trong khi bên phải là tượng Phật Di Lặc với nụ cười viên mãn và an lạc. Nội điện chùa Tiên Châu hiện nay được trang trí vô cùng đẹp đẽ và tinh xảo. Nổi bật giữa tứ trụ là một khánh thờ uy nghi, bên trong là pho tượng Phật A-di-đà lớn làm bằng đất sét.
Hai bên khánh thờ được trang trí bằng các câu đối sơn mài, khắc những dòng chữ mang ý nghĩa sâu sắc. Bên dưới tượng Phật A-di-đà là bộ tượng Tam Thế, bao gồm tượng Thích Ca tọa thiền và Thích Ca sơ sinh.
Phía sau, tượng Phật A-di-đà còn có tượng Phật Di-lặc lớn không kém. Hai bên vách hông của nội điện là các khánh thờ các vị thần thánh khác như Địa Tạng Bồ Tát, Phật Chuẩn Đề, Tổ Bồ-đề-đạt-ma, Ngọc Hoàng Thượng đế, Thập Điện Diêm Vương, Nam Tào, Bắc Đẩu, Tiêu Diện Đại Sĩ, và Hộ pháp.
Trung Đường và nhà tổ của chùa là nơi thờ các vị sư tiền bối và các thiện nam, tín nữ đã qua đời. Đây cũng là không gian để tiếp khách, được trang trí bằng nhiều bức tranh khuyến thiện và câu đối mang ý nghĩa sâu sắc.
Hiện tại, chùa Tiên Châu còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị văn hóa nghệ thuật cao như tượng Phật Di-lặc, bộ bao lam chạm khắc Thập bát La hán, cùng nhiều bức tranh, liễn đối tinh xảo có từ thế kỷ 19. Những hiện vật này thể hiện các chủ đề như tứ linh, tứ quý và nhiều chi tiết nghệ thuật khác.
Chùa Tiên Châu không chỉ là nơi thờ cúng linh thiêng mà còn là một di sản văn hóa, mang giá trị lịch sử và tinh thần sâu sắc. Vì vậy, vào ngày 12 tháng 12 năm 1994, chùa Tiên Châu đã được công nhận là “Di tích Lịch sử – Văn hóa” cấp quốc gia.
Hướng dẫn tham quan Chùa Tiên Châu
Vĩnh Long là một tỉnh nằm cách Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 100km. Với hệ thống giao thông đường bộ phát triển và cơ sở hạ tầng tốt, du khách có nhiều lựa chọn về phương tiện di chuyển để đến Vĩnh Long.
Nếu bạn sống tại Thành phố Hồ Chí Minh, có thể lựa chọn đi Vĩnh Long bằng xe máy, ô tô cá nhân hoặc mua vé xe khách. Dựa trên kinh nghiệm của nhiều người, hành trình từ Sài Gòn đến Vĩnh Long thường mất khoảng 3 tiếng di chuyển. Giá vé xe khách dao động từ 100.000 VNĐ đến 120.000 VNĐ mỗi lượt, phù hợp cho những ai muốn di chuyển nhanh chóng, thoải mái và an toàn.
Nếu bạn muốn tự do khám phá và lựa chọn đi bằng xe máy, có thể tham khảo lộ trình sau: Từ Sài Gòn, theo Quốc lộ 1A, bạn di chuyển về trung tâm thành phố Vĩnh Long. Để đến Chùa Tiên Châu nằm trên cù lao An Bình, bạn cần đi qua phà ở sông Tiền.
Chuyến phà chỉ mất khoảng 15 phút di chuyển qua sông là bạn đã đặt chân đến cù lao. Sau đó, bạn có thể hỏi thăm người dân địa phương để tìm đến Chùa Tiên Châu. Điểm đặc biệt của chuyến đi này là bạn có thể ngắm nhìn cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và không gian yên bình của vùng quê miền Tây Nam Bộ.
Cù lao An Bình nổi tiếng với những vườn trái cây sum suê, những con rạch nhỏ xen kẽ và những ngôi nhà cổ kính, mang đến cho du khách cảm giác thư thái và gần gũi với thiên nhiên.
Chùa Tiên Châu nằm trên cù lao An Bình, bên tả ngạn sông Cổ Chiên, thuộc huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long. Chùa mang vẻ đẹp cổ kính và thanh bình, được xây dựng theo lối kiến trúc truyền thống với bốn nóc: tiền đường, trung đường, chính điện và hậu tổ, sắp xếp thành hình chữ “tam”.
Hành trình đến Vĩnh Long và Chùa Tiên Châu không chỉ mang lại cho bạn những trải nghiệm du lịch thú vị mà còn giúp bạn khám phá vẻ đẹp văn hóa, lịch sử của vùng đất này. Chắc chắn, chuyến đi sẽ để lại trong bạn những ấn tượng sâu sắc và kỷ niệm khó quên về một vùng đất miền Tây đầy tình người và cảnh đẹp thiên nhiên.
Chuyến hành hương đến Chùa Tiên Châu không chỉ mang đến cho du khách cảm giác thanh tịnh, bình yên trong tâm hồn mà còn là cơ hội để tìm hiểu về văn hóa địa phương và những giá trị lịch sử quý giá của dân tộc. Nơi đây hứa hẹn sẽ là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích du lịch tâm linh và muốn khám phá vẻ đẹp của Vĩnh Long.