Đình Bình Thủy – Di tích lịch sử quốc gia nổi bật tại miền Tây
Đình Bình Thủy không chỉ là một ngôi đình cổ kính mà còn là một bảo tàng sống, lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống độc đáo. Với kiến trúc mái ngói âm dương đặc trưng và những câu đối mang đậm tính nhân văn, đình đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách thập phương. Hãy cùng vankhan.edu.vn khám phá và tìm hiểu kiến trúc độc đáo của ngôi chùa này.
Vài nét về đình Bình Thủy
Đình làng hay Đình Thần là nơi thờ phụng Thần Thành Hoàng, vị thần bảo hộ cho làng xã. Trong số những ngôi đình cổ còn lại ở miền Tây Nam Bộ, Đình Bình Thủy nổi bật như một công trình với phong cách nghệ thuật độc đáo và lôi cuốn.
Nếu bạn có cơ hội khám phá Cần Thơ, đừng quên ghé thăm địa điểm này để chiêm ngưỡng kiểu kiến trúc cổ kính, uy nghi và tìm hiểu lịch sử hình thành cũng như sự phát triển của ngôi đình linh thiêng này.
Địa chỉ: Số 46/11A Lê Hồng Phong, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ.
Vé ra vào: Miễn phí.
Giờ mở cửa: 7h30 – 10h30 và 13h30 – 17h30 từ thứ Hai đến Chủ Nhật.
Đình Bình Thủy không chỉ là nơi thờ cúng mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, phản ánh nét đặc trưng của kiến trúc đình làng Nam Bộ. Ngôi đình này có kiến trúc độc đáo với mái ngói âm dương, các chi tiết trang trí được chạm khắc tinh xảo, mang đậm dấu ấn văn hóa dân gian Việt Nam.
Kiến trúc đình bao gồm ba gian: Tiền đình, Chánh điện và Hậu cung, mỗi gian đều có những đặc điểm và ý nghĩa riêng biệt. Đình Bình Thủy hội tụ đầy đủ các yếu tố phong thủy quan trọng: “nhất cận giang, nhị cận quan, tam cận thị.”
Phía Đông giáp rạch Bình Thủy, mang lại nguồn nước và sinh khí cho ngôi đình. Phía Tây là khu dân cư, tượng trưng cho sự gần gũi với cộng đồng. Phía Nam có tuyến đường Lê Hồng Phong, kết nối với trung tâm thành phố, thuận tiện cho việc đi lại và giao lưu. Phía Bắc giáp bờ Hậu, tạo nên sự vững chãi và ổn định cho ngôi đình.
Đình Bình Thủy không chỉ nổi bật về kiến trúc mà còn có một lịch sử phong phú và ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Đình được xây dựng từ thế kỷ 19 và đã trải qua nhiều lần tu sửa, cải tạo nhưng vẫn giữ được những giá trị văn hóa, kiến trúc ban đầu.
Đây là nơi tổ chức nhiều lễ hội truyền thống quan trọng của địa phương, như lễ Kỳ Yên, nhằm cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Ngoài Chùa Ông Cần Thơ, Đình Bình Thủy cũng là một trong những điểm đến được nhiều người yêu thích.
Du khách đến đây không chỉ để thắp hương, cầu nguyện mà còn để chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc và tìm hiểu về văn hóa, lịch sử của địa phương. Đình Bình Thủy thực sự là một điểm nhấn trong hành trình khám phá Cần Thơ, mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị và ý nghĩa.
Khi đến tham quan Đình Bình Thủy, bạn sẽ có cơ hội tìm hiểu sâu hơn về tín ngưỡng dân gian, về cách người dân địa phương tôn thờ và bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống. Đây không chỉ là một chuyến tham quan mà còn là hành trình khám phá và kết nối với lịch sử, văn hóa và con người Cần Thơ.
Cách di chuyển đến đình Bình Thủy
Đình Bình Thủy nằm cách trung tâm thành phố Cần Thơ khoảng 6km, do đó việc di chuyển đến địa điểm này khá thuận tiện và nhanh chóng. Để đến Đình Bình Thủy, bạn có thể theo dõi lộ trình sau đây, được đề xuất bởi Google Maps:
Bắt đầu từ khu vực trung tâm, bạn có thể dễ dàng tìm thấy các tuyến đường chính dẫn ra khỏi thành phố. Sau khi ra khỏi trung tâm, hãy tìm và đi theo tuyến đường Nguyễn Trãi, một trong những tuyến đường chính nối liền các khu vực của thành phố.
Tiếp tục hành trình bằng cách chuyển hướng vào đường Cách Mạng Tháng Tám. Đây là tuyến đường lớn, thường xuyên được sử dụng để di chuyển giữa các quận trong thành phố. Khi đã trên đường Cách Mạng Tháng Tám, bạn sẽ đến được cầu Bình Thủy. Cầu này là một điểm mốc quan trọng và dễ nhận biết.
Khi đến cầu Bình Thủy, nhìn về phía tay phải, bạn sẽ thấy Đình Bình Thủy nằm ngay bên dưới chân cầu. Đây là một địa điểm dễ tìm và nổi bật.
Nguồn gốc tên gọi đình Bình Thủy
Ngôi đình được xây dựng vào năm Giáp Thìn (1844), ban đầu được sử dụng để thờ cúng Thành hoàng của làng Bình Hưng, tổng Định Thới, huyện Vĩnh Định, phủ Ba Xuyên, tỉnh An Giang. Vào năm 1852, trong một chuyến tuần thú trên hải thuyền, Tuần phủ Huỳnh Mẫn Đạt đã gặp phải một trận cuồng phong dữ dội.
May mắn thay, nhờ tìm được nơi trú ẩn an toàn tại vàm rạch Bình Hưng, ông và đoàn tùy tùng đã thoát khỏi nguy hiểm. Để kỷ niệm sự kiện này, Huỳnh Mẫn Đạt đã tổ chức tiệc mừng cùng với nhân dân địa phương và đề nghị đổi tên rạch và đất này thành “Bình Thủy”.
Ông cũng tấu trình lên vua Tự Đức, xin vua ban sắc phong cho thần Thành hoàng làng. Từ đó, ngôi làng chính thức mang tên mới là Bình Thủy, và ngôi đình cũng được dân làng gọi là đình Bình Thủy. Đến đầu thế kỷ 20, vào khoảng năm 1908, làng Bình Thủy lại được đổi tên thành làng Long Tuyền, vì rạch Bình Thủy có hình dáng giống như một con rồng nằm.
Do đó, người dân nơi đây bắt đầu gọi ngôi đình là đình thần Long Tuyền hay Long Tuyền Cổ Miếu. Hiện nay, xã Long Tuyền đã được chia thành ba đơn vị hành chính: phường Bình Thủy, phường An Thới và xã Long Tuyền.
Ngôi đình nằm trong phạm vi phường Bình Thủy. Do đó, tên gọi đình thần Long Tuyền hay đình Long Tuyền lại được đổi trở về tên gốc là đình Bình Thủy, và tên gọi này vẫn được sử dụng cho đến ngày nay.
Lịch sử xây dựng đình Bình Thủy
Đình Bình Thủy, một trong những công trình kiến trúc tôn giáo nổi bật tại Cần Thơ, đã trải qua nhiều lần xây dựng và tu bổ. Lịch sử xây dựng đình được chia thành ba giai đoạn chính, mỗi giai đoạn đánh dấu một bước phát triển và biến đổi của ngôi đình này.
Lần đầu tiên (Năm 1844)
Vào năm Giáp Thìn (1844), làng Long Tuyền phải đối mặt với những trận bão và lũ lụt dữ dội, gây thiệt hại nghiêm trọng đến nhà cửa, ruộng vườn và làm cho nhân dân rơi vào cảnh đói rét. Sau trận thiên tai, người dân dần trở lại làng và số lượng ngày càng đông đúc.
Họ quyết định lập ngôi đình đầu tiên bằng tre gỗ và lợp lá tại vòm rạch Bình Thủy. Ngôi đình này được dựng lên với mục đích cầu nguyện thần linh phù hộ cho mưa thuận, gió hòa, giúp dân làng được an cư lạc nghiệp.
Lần thứ hai (Năm 1853)
Vào năm 1852, dưới thời vua Tự Đức, quan Khâm sai đại thần Huỳnh Mẫn Đạt trong một lần tuần thú trên hải thuyền đã gặp phải trận cuồng phong lớn gần Cồn Linh, nơi đầu vàm rạch Bình Thủy. Ông ra lệnh thuyền nấp vào rạch Bình Thủy và may mắn thoát nạn.
Sau sự kiện này, quan đại thần mở tiệc vui chơi ba ngày cùng dân làng và đổi tên cồn này thành Bình Thủy. Khi trở về triều, ông tâu với vua Tự Đức xin ban sắc phong thần cho làng Bình Thủy. Ngày 29 tháng 11 năm 1852, vua ban sắc phong thần cho làng, phong Bổn Cảnh Thành Hoàng.
Sau khi nhận được sắc phong, người dân cùng nhau cất lại đình lần thứ hai vào năm 1853. Lần này, đình được lợp ngói và xây thêm nhà võ ca để phục vụ các hoạt động văn nghệ và hát bội.
Lần thứ ba (Năm 1909)
Đến năm 1904, quan tri phủ Nguyễn Đức Nhuận nhận thấy ngôi đình cũ đã sắp sập và đề nghị xây dựng lại đình tại vị trí mới trên khu đất rộng 2,9 ha của làng. Ông La Xuân Thanh, một nghiệp chủ, hỗ trợ về tài chính và chỉ huy công việc xây dựng.
Tuy nhiên, sau khi quan tri phủ qua đời, công việc bị đình trệ. Đến năm 1909, ông cả Nguyễn Doãn Cung cùng ông thông gia điền chủ quyết định tiếp tục ý tưởng xây dựng lại ngôi đình tại vị trí cũ (vàm Bình Thủy).
Công trình này được khởi công vào ngày 12 tháng 7 năm 1909 và hoàn thành vào năm 1910 với tổng chi phí là 5.823 đồng Đông Dương. Việc xây dựng được thiết kế bởi ông Huỳnh Trung Trinh, đảm bảo ngôi đình mới mang vẻ đẹp và sự bền vững theo thời gian
Đình Bình Thủy thờ ai?
Đình Bình Thủy, một địa danh tâm linh nổi tiếng tại Bình Thủy, Cần Thơ, không chỉ là nơi thờ phụng mà còn là điểm dừng chân của người dân và du khách thập phương. Tại đây, du khách có cơ hội cầu an, cầu sức khỏe và tưởng nhớ công lao của những vị anh hùng dân tộc.
Ngôi đình này chủ yếu thờ Thần Hoàng Bổn Cảnh, vị thần bảo hộ của vùng đất. Ngoài ra, còn có một vị thần quan trọng khác được thờ cúng là Hổ Thần, biểu tượng cho sức mạnh và sự uy nghiêm.
Bên trong đình, du khách có thể thấy những tượng bia tưởng nhớ một số anh hùng yêu nước nổi tiếng của Việt Nam như Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Đinh Công Tráng, Bùi Hữu Nghĩa và Nguyễn Trung Trực. Mỗi vị anh hùng đều có những công lao to lớn trong lịch sử đấu tranh bảo vệ và xây dựng đất nước.
Không chỉ dừng lại ở đó, Đình Bình Thủy còn thờ nhiều vị thần khác như Thần Rừng, vị thần bảo hộ cho rừng núi; Thần Khai Kênh, vị thần biểu trưng cho sự khai mở và phát triển hệ thống thủy lợi; và Thần Nông, vị thần của nông nghiệp và mùa màng bội thu.
Những vị thần này thể hiện sự gắn kết chặt chẽ giữa con người với thiên nhiên và những yếu tố cần thiết trong cuộc sống lao động và sản xuất. Với sự đa dạng về các vị thần thờ phụng, Đình Bình Thủy không chỉ là nơi tôn nghiêm để cầu nguyện mà còn là nơi lưu giữ và truyền tải giá trị văn hóa, lịch sử quan trọng của dân tộc Việt Nam.
Kiến trúc của đình Bình Thủy
Tham quan Đình Thần Bình Thủy là một lựa chọn tuyệt vời cho chuyến du lịch một ngày tại Cần Thơ. Kiến trúc độc đáo và mang đậm dấu ấn đặc trưng của vùng miền Tây Nam Bộ được thể hiện rõ nét nhất khi bạn đến tham quan nơi đây.
Nếu bạn là người am hiểu về kiến trúc đền chùa, chắc chắn bạn sẽ nhận thấy sự khác biệt nổi bật của Đình Bình Thủy so với các đình ở miền Bắc.
Đình Thần Bình Thủy là một công trình giao thoa giữa những giá trị kiến trúc nghệ thuật cổ truyền của dân tộc trong giai đoạn khai hoang vùng đất phương Nam, kết hợp với ảnh hưởng văn hóa Trung Hoa.
Với diện tích lên tới 4000m2, đình được thiết kế một cách tỉ mỉ và không theo khuôn mẫu cứng nhắc, tạo nên sự mới mẻ và độc đáo cho du khách.
Về mặt trang trí, nhìn lên phía nóc đình, bạn sẽ thấy nhà chánh điện và nhà sau có thiết kế theo kiểu “thượng lầu hạ hiên”, với các mái chồng lên nhau, tạo nên vẻ thanh thoát và nghệ thuật.
Trên nóc đình còn có các tượng hình cá hóa rồng, kỳ lân và hình nhân, mang đến sự sống động và đầy màu sắc. Góc trái nóc đình được trang trí cuốn thư, một chi tiết thiết kế tương tự như các mái đình miền Bắc.
Bên cạnh đó còn có các bình hoa và giỏ lam đào, và các bìa mái ngói dưới cùng được ốp hình lá xoài tráng men xanh. Mặt trước của nhà được trang trí bằng những cột xi măng với các họa tiết hoa lá tinh tế, tạo nên điểm nhấn ấn tượng cho du khách tham quan.
Bước vào bên trong đình, du khách sẽ thấy giữa tiền đường là bàn thờ thờ Nghi Trung và Nghi Hạ. Khu vực gian trong đặt bàn thờ Nghi Thượng, nơi người dân thường dâng hoa và cúng bái trong các dịp lễ hội.
Tòa chính điện, khu trung tâm là bàn thờ chính, bên trái là bàn thờ Hương chức Tiên Giáo và phía trong là Hậu Tiền. Ở sát vách bên phải đối diện là bàn thờ Tiền Hiền và chức sắc Tiên Giác.
Sát vách trong cùng ở gian giữa có đặt bàn thờ Hậu Thân, hai bàn thờ hai bên là Tả Bang và Hữu Bang. Phía bên ngoài đình còn có hai miếu lớn thờ Thần Hổ và Thần Nông, tăng thêm phần uy nghi và linh thiêng cho ngôi đình.
Mặc dù được xây dựng mới vào đầu thế kỷ XX, kiến trúc của Đình Bình Thủy vẫn giữ nguyên những nét tinh hoa của truyền thống dân tộc. Những họa tiết trang trí và mảng chạm khắc được thực hiện rất tinh tế và sống động, gần gũi với người dân.
Đình Thần Bình Thủy không chỉ là nơi giữ gìn giá trị văn hóa của miền Tây sông nước, mà còn gợi nhớ về truyền thống cội nguồn của dân tộc.
Với nhiều hoạt động văn hóa và sinh hoạt cộng đồng, Đình Thần Bình Thủy đã tạo nên một bản sắc riêng, trở thành niềm tự hào của người dân địa phương. Đây thực sự là một điểm đến không thể bỏ qua khi bạn có dịp du lịch Cần Thơ.
Lễ hội đình Bình Thủy Cần Thơ
Khi tham quan Đình Bình Thủy, du khách không chỉ có cơ hội chiêm ngưỡng nét kiến trúc độc đáo và mới lạ mà còn có thể hòa mình vào không khí lễ hội sôi động tại đây. Đình Bình Thủy hàng năm tổ chức hai lễ hội chính, thu hút đông đảo người dân và du khách tham dự.
Hàng năm, người dân địa phương nô nức tổ chức các ngày lễ Thượng điền và Hạ điền, tạo nên không khí vô cùng sôi động và phấn khởi.
Lễ hội này được biết đến như một dịp hội làng lớn, với rất nhiều trò chơi dân gian phong phú và hấp dẫn như thả vịt, kéo co, hát bội, hát tiều, và các cuộc thi nữ công gia chánh. Những hoạt động này đã được duy trì và phát triển từ xa xưa cho đến ngày nay, giữ nguyên vẹn tinh thần văn hóa truyền thống.
Đây là một sự kiện văn hóa quan trọng, thu hút hàng nghìn người dân từ khắp nơi đổ về tham gia, thể hiện rõ nét nền văn minh lúa nước với mong ước quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, gia đạo an khang.
Lễ Kỳ Yên Thượng Điền diễn ra từ ngày 12 đến 14 tháng 4 âm lịch hàng năm. Đây là lễ hội cúng Bổn Cảnh Thần Hòa, vị thần cai quản đất đai của vùng. Sự kiện này bao gồm nhiều nghi thức trang nghiêm và mang đậm nét văn hóa truyền thống như:
Lễ cúng diễn ra với các nghi thức dâng hương, lễ vật nhằm cầu nguyện cho một năm mới an lành và mưa thuận gió hòa. Nghi thức cầu nguyện cho những người đã khuất được an nghỉ, linh hồn siêu thoát.
Nghi thức rước sắc phong của vua ban, thể hiện lòng biết ơn và tôn kính đối với các vị thần. Các màn biểu diễn nghệ thuật hát bội truyền thống, mang đến không khí vui tươi và phấn khởi cho lễ hội.
Lễ Kỳ Yên Hạ Điền được tổ chức từ ngày 14 đến 15 tháng 12 âm lịch. Đây là lễ hội quan trọng với sự tham gia đông đảo của người dân địa phương và khách du lịch. Lễ hội này không chỉ có các nghi thức cúng bái mà còn có nhiều hoạt động phong phú, hấp dẫn:
Các tiết mục văn nghệ truyền thống, giúp giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc. Các trò chơi như thả vịt, thi kéo co, thi nấu ăn,… mang đến không khí vui nhộn và gắn kết cộng đồng. Nghi thức dâng hương, lễ vật và cầu nguyện cho mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no.
Đình Bình Thủy không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo mà còn là biểu tượng văn hóa của miền Tây Nam Bộ. Ngoài đình Bình Thủy, khi đến Cần Thơ du khách có thể tham quan các địa điểm du lịch nổi tiếng khác như: Chùa Phước Long, bến Ninh Kiều, chợ Nổi Cái Răng, khu du lịch Mỹ Khánh, khu du lịch Cồn Sơn,…