Khám phá chùa Vạn Đức – Ngôi chùa linh thiêng tại Sài Gòn

Với kiến trúc độc đáo và lịch sử lâu đời, Chùa Vạn Đức không chỉ là nơi thờ cúng, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật mang đậm nét văn hóa Phật giáo Việt Nam. Hãy cùng vankhan.edu.vn khám phá kiến trúc độc đáo của ngôi chùa này.

Lịch sử hình thành và phát triển chùa Vạn Đức

Chùa Vạn Đức tọa lạc tại 502 Tô Ngọc Vân, khu phố 5, phường Tam Phú, thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh

Chùa Vạn Đức là một trong hai ngôi chùa lớn nhất tại Thủ Đức, nổi bật với quy mô và giá trị nghệ thuật trong kiến trúc tôn giáo hiện đại. Ngôi chùa ban đầu là một ngôi nhà cũ do một gia đình Phật tử hiến tặng. 

Nhà sư Thích Trí Tịnh đã nhận đất cúng dường từ bà Ba Hộ và vào ngày 16 tháng 3 âm lịch năm 1954, ông đã cho thợ sửa chữa ngôi nhà để biến thành chùa. Việc cải tạo này yêu cầu giữ nguyên hiện trạng ngôi nhà, chỉ bổ sung thêm phần phía trước để phù hợp với kiến trúc chùa, trong đó phía trước thờ Phật và phía sau thờ Tổ.

Hòa thượng Thích Trí Tịnh viên tịch vào lúc 9 giờ 15 phút ngày 28 tháng 3 năm 2014 tại chùa Vạn Đức, hưởng thọ 98 tuổi. Nhục thân của Hòa thượng được đặt tại tháp Phù Thi. Gần đó, nhà lưu niệm chứa đựng pho tượng sáp của Ngài, được chế tác từ sáp ong, miêu tả chân thực hình ảnh Hòa thượng đang ngồi tọa thiền.

Trải qua nhiều lần trung tu và sửa chữa, chùa Vạn Đức đã bắt đầu đại trùng tu chánh điện và nhà Tổ vào năm 2004. Sau khoảng hai năm, việc xây dựng chánh điện được hoàn thành với chiều cao từ nóc xuống là 43,5 mét. 

Với chiều cao ấn tượng này, chùa Vạn Đức đã được Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam công nhận là ngôi chùa có “chánh điện cao nhất Việt Nam”. Chùa Vạn Đức không chỉ là nơi tu hành mà còn là một biểu tượng văn hóa, kiến trúc, và tâm linh quan trọng của người dân Thủ Đức nói riêng và thành phố Hồ Chí Minh nói chung.

Hướng dẫn di chuyển đến chùa Vạn Đức

Chùa Vạn Đức nằm tại Thủ Đức, cách trung tâm thành phố Hồ Chí Minh khoảng 15 km và chỉ cách chợ Thủ Đức khoảng 2 km. Đây là một địa điểm tâm linh được nhiều người lựa chọn để thăm viếng và tìm sự bình an. Để đến chùa Vạn Đức, bạn có thể chọn một trong các phương tiện di chuyển sau:

Di chuyển bằng xe máy là một lựa chọn tiện lợi và nhanh chóng. Từ trung tâm thành phố, bạn di chuyển qua cầu Sài Gòn và tiếp tục đi theo hướng Xa Lộ Hà Nội về phía Thủ Đức. Khi đến gần khu vực Thủ Đức, bạn hãy chú ý nhìn bên phải và rẽ vào đường Tô Ngọc Vân. 

Từ đây, bạn chỉ cần chạy thêm một đoạn ngắn nữa là sẽ đến chùa Vạn Đức. Thời gian di chuyển bằng xe máy thường mất khoảng 15 – 20 phút, khá nhanh chóng. Khi đến nơi, bạn có thể gửi xe ở ngoài cổng chùa và đi bộ một đoạn ngắn để vào bên trong.

Sử dụng xe buýt là một phương án tiết kiệm và cũng khá thuận tiện. Hiện có hai tuyến xe buýt đi qua chùa Vạn Đức là tuyến số 29 và tuyến số 141. Bạn có thể bắt xe buýt từ các trạm trong thành phố, sau đó xuống tại điểm dừng gần chùa Vạn Đức. 

Từ điểm dừng xe buýt, bạn chỉ cần đi bộ khoảng 2 – 3 phút là sẽ đến chùa. Đây là một lựa chọn phù hợp cho những ai không muốn tự lái xe hoặc mong muốn tiết kiệm chi phí di chuyển.

Kiến trúc độc đáo của chùa

Chùa Vạn Đức là một công trình kiến trúc tôn giáo đặc sắc, được khai sơn bởi hòa thượng Thích Trí Tịnh. Ngôi chùa này nằm trên một khu đất rộng rãi và được xây dựng với kết cấu bê tông, tường gạch, và móng cọc nhồi kiên cố. 

Nền chùa cùng với các bệ thờ đều được lát bằng đá granit xám, không chỉ mang lại sự bền vững mà còn tạo nên vẻ đẹp trang nhã và sang trọng. Bên trong khuôn viên chùa, có nhiều hạng mục chính được thiết kế và xây dựng tỉ mỉ, nổi bật nhất là tam quan và điện Quan Âm lộ thiên.

Tam quan của chùa Vạn Đức là một trong những điểm nhấn quan trọng, được xây dựng với ba tầng mái lợp ngói thanh lưu ly truyền thống, tạo nên một diện mạo vừa cổ kính vừa trang nghiêm. 

Những đầu đao của tam quan được trang trí với hoa văn sen cách điệu, và trên nóc là biểu tượng “lưỡng long chầu Pháp luân” – một biểu tượng mang đậm ý nghĩa tâm linh và văn hóa Phật giáo. 

Khi bạn qua khỏi tam quan, bạn sẽ bước vào một khoảng sân rộng lớn, được bố trí với nhiều loại cây kiểng và bonsai khác nhau, tạo nên một không gian xanh mát và tĩnh lặng. Khu sân này không chỉ làm tăng thêm vẻ đẹp cho chùa mà còn mang lại cảm giác thư thái cho khách tham quan.

Điện Quan Âm lộ thiên là một công trình kiến trúc nổi bật khác tại chùa Vạn Đức. Điện này nằm giữa một ao sen xanh mát, tạo nên một khung cảnh vừa nên thơ vừa trang nghiêm. Đối diện với ao sen là một cội bồ đề lớn, tỏa bóng mát che nắng, mang lại không gian yên bình và thoải mái cho du khách đến chiêm bái. 

Vào buổi tối, điện Quan Âm được thắp sáng lung linh, tạo ra một không gian huyền ảo và tĩnh lặng, khiến tâm hồn người tham quan như được thanh lọc và bình an hơn. Những ánh đèn lung linh phản chiếu trên mặt nước của ao sen tạo ra một khung cảnh đẹp mắt và mang lại cảm giác thanh tịnh, rất phù hợp với không gian tâm linh của ngôi chùa.

Ngoài tam quan và điện Quan Âm lộ thiên, chùa Vạn Đức còn có nhiều công trình phụ trợ và các khu vực cảnh quan khác đáng chú ý. Các khu vườn trong chùa được chăm sóc cẩn thận với nhiều loại cây cảnh, hoa lá và cây bonsai, tạo nên một không gian xanh tươi, mát mẻ quanh năm. 

Các lối đi được lát đá sạch sẽ, dẫn dắt du khách qua từng khu vực khác nhau của chùa, từ khu vực chính điện đến các khu vực thờ cúng phụ trợ, mỗi nơi đều mang một vẻ đẹp riêng, yên bình và tĩnh lặng.

Tháp chuông và tháp cốt là hai công trình không thể thiếu trong kiến trúc của chùa Vạn Đức. Tháp chuông được xây dựng với kiến trúc tinh xảo, đặt tại một vị trí cao ráo, từ đây tiếng chuông ngân vang mỗi buổi sáng và chiều tối, mang lại sự bình yên cho tâm hồn của những người đến viếng chùa. 

Tháp cốt, nơi lưu giữ các di cốt của các vị cao tăng và Phật tử, được thiết kế trang trọng và thiêng liêng, là nơi để mọi người đến thắp nhang và cầu nguyện.

Điểm độc đáo của chùa Vạn Đức

Chánh điện chùa Vạn Đức nổi bật với chiều cao khoảng 43,5m, là một trong những ngôi chùa cao nhất Việt Nam. Khi nhìn từ xa, chánh điện trông như một ngọn tháp chín tầng, kết hợp với hai tháp nhỏ năm tầng tạo nên một quang cảnh hùng vĩ và uy nghi. Tuy nhiên, thực tế bên trong chánh điện chỉ bao gồm hai tầng chính với kiến trúc độc đáo và tinh tế.

Khu vực nội điện nằm ở tầng trên của chánh điện, là nơi thờ tự chính và trang trọng nhất của chùa. Bên trong nội điện, bạn sẽ thấy tượng Phật Thích Ca và Tam Thế Phật được thờ cúng trang nghiêm. Khu vực này được bao quanh bởi nhiều cửa sổ và lan can, tạo nên không gian mở và thoáng đãng. 

Những ô cửa sổ được thiết kế như những đám mây trắng, mỗi ô cửa đều treo một bức tranh Phật, tạo nên một không gian thanh tịnh và linh thiêng. Đặc biệt, các ô cửa gió hình chữ “Phật” trông giống như những vì sao lấp lánh, tạo nên một khung cảnh huyền ảo và trang nghiêm.

Hai cầu thang ở hai bên hông lan can dẫn khách hành hương lên khu vực nội điện. Trần của nội điện được trang trí bằng phù điêu cảnh trời xanh, mây trắng, mang lại cảm giác như đang lạc vào cõi Phật thanh tịnh và an bình.

Một trong những điểm nhấn ấn tượng của kiến trúc nội điện là bức phù điêu cội bồ đề và phong cảnh sông Ni Liên Thiền. Bức phù điêu này đã được Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam xác lập là “Bức phù điêu cây bồ đề đắp nổi lớn nhất nước”. 

Bức phù điêu được đắp từ xi-măng, tái hiện hình ảnh những vị thần Hộ pháp với nét độc đáo và tinh xảo, tạo nên một không gian vừa uy nghiêm vừa nghệ thuật.

Phía sau chánh điện, bạn sẽ thấy bức phù điêu được tạc khéo léo và chi tiết, thể hiện sự sáng tạo và tay nghề điêu luyện của các nghệ nhân. Đây không chỉ là nơi thờ tự mà còn là một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, góp phần tôn vinh văn hóa và tín ngưỡng Phật giáo.

Tầng trệt của chánh điện chùa Vạn Đức được sử dụng làm giảng đường, nơi diễn ra các buổi thuyết pháp và giảng dạy Phật pháp cho Phật tử. Khu vực này cũng là nơi thờ Tổ Bồ Đề Đạt Ma, với bức tượng được tạc từ đá cẩm thạch trắng. 

Ngoài ra, tại đây còn thờ linh vị của Hòa thượng Thích Thiện Quang, người có công đặt nền móng cho chùa từ những ngày đầu tiên. Với không gian rộng rãi và trang trọng, giảng đường là nơi tập trung các Phật tử đến nghe giảng và học hỏi về giáo lý Phật giáo.

Vào cuối năm 2017, chùa Vạn Đức đã hoàn thiện một công trình đáng chú ý với việc xây dựng thêm bức tượng Phật nguyên khối. Bức tượng này được chế tác từ đá tự nhiên, có chiều cao khoảng 15 mét và tọa lạc ngay phía trước chánh điện của chùa. 

Đây không chỉ là một công trình kiến trúc đồ sộ mà còn là một biểu tượng thiêng liêng, mang lại sự an lạc và thanh tịnh cho tất cả những ai đến thăm viếng.

Đối diện với tượng Phật nguyên khối là đài Liên Hoa, một công trình khác cũng không kém phần ấn tượng. Đài Liên Hoa này là nơi đặt tượng Quan Thế Âm Bồ Tát, và chính là phần trung tâm của điện Quan Âm lộ thiên. 

Điện Quan Âm lộ thiên được thiết kế với một không gian mở, xung quanh là ao sen xanh mát, tạo nên một khung cảnh thanh bình và yên ả. Tượng Quan Thế Âm Bồ Tát, được đặt trong lòng đài Liên Hoa, là biểu tượng của lòng từ bi và sự cứu độ, luôn hướng dẫn và che chở cho mọi người.

Tượng Phật nguyên khối và đài Liên Hoa tại chùa Vạn Đức không chỉ là những công trình kiến trúc đồ sộ mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về mặt tâm linh và văn hóa. 

Những công trình này không chỉ thu hút khách hành hương đến chiêm bái mà còn là nguồn cảm hứng và niềm tự hào cho cộng đồng Phật tử. Chúng biểu trưng cho sự kiên định, lòng từ bi và sự thanh tịnh, là những giá trị cốt lõi của đạo Phật.

Các hoạt động tại chùa Vạn Đức

Chùa Vạn Đức là một trung tâm tu học Phật giáo sôi động, nơi hàng ngày diễn ra các hoạt động tu tập đa dạng như tụng kinh, niệm Phật, thiền định, học giáo lý. Không chỉ là nơi để tìm kiếm sự an lạc tâm hồn, chùa còn tổ chức nhiều khóa tu ngắn ngày và dài ngày, giúp Phật tử tăng trưởng về trí tuệ và đạo đức.

Lễ Quy y Tam bảo

Lễ Quy y Tam bảo và thọ trì năm giới là một nghi thức quan trọng, mang ý nghĩa đặc biệt trong đời sống của những người con Phật pháp. Khi tham gia lễ này, các Phật tử phát nguyện tu học và thọ trì năm giới, nhằm làm mới bản thân, cải thiện nhân cách và tiến bước trên con đường giác ngộ.

Trước khi nghi thức chính thức bắt đầu, hòa thượng trụ trì sẽ giảng lược về ý nghĩa sâu sắc của việc Quy y Tam bảo và thọ trì ngũ giới. Đây là dịp để các Phật tử hiểu rõ hơn về những gì họ sắp đón nhận và cam kết. 

Hòa thượng cũng sẽ hướng dẫn đại chúng từng bước của nghi thức truyền giới, giúp họ chuẩn bị tâm lý và tinh thần một cách tốt nhất. Trong không gian trang nghiêm và tĩnh lặng, các thiện nam tín nữ sẽ được truyền trao tam quy và ngũ giới. 

Tam quy bao gồm quy y Phật, quy y Pháp, và quy y Tăng, là ba ngôi báu mà các Phật tử tin tưởng và nương tựa. Ngũ giới, bao gồm năm nguyên tắc đạo đức căn bản, là nền tảng giúp các Phật tử sống một cuộc đời an lạc và thiện lành.

Sau khi hoàn thành nghi thức, các thiện nam tín nữ sẽ chính thức trở thành Phật tử chân chính của đức Thế Tôn. Đây là khởi đầu cho một hành trình mới, một cuộc sống đầy ý nghĩa với sự hướng dẫn của Tam bảo. Việc thọ trì năm giới không chỉ là lời hứa mà còn là cam kết sống theo những giá trị đạo đức cao đẹp, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

Ngày truyền thống tông môn

Ngày 17-7-Nhâm Dần là một dịp đặc biệt, đánh dấu ngày truyền thống của tông môn Vạn Đức. Đây là một sự kiện quan trọng, được duy trì từ khi cố Đại lão Hòa thượng Thích Trí Tịnh còn tại thế và tiếp tục cho đến ngày nay. 

Sự kiện này không chỉ mang giá trị tinh thần cao quý mà còn thể hiện lòng kính trọng, hiếu đạo của các Phật tử đối với vị thầy đáng kính. Ngày truyền thống tông môn Vạn Đức bắt nguồn từ thời điểm cố Đại lão Hòa thượng Thích Trí Tịnh sáng lập và dẫn dắt tông môn. 

Ngài đã để lại một di sản tinh thần quý báu, là nền tảng vững chắc cho sự phát triển và trưởng thành của tông môn. Sau khi ngài viên tịch, các đệ tử và Phật tử vẫn tiếp tục giữ gìn và phát huy truyền thống này, tạo nên một nét đẹp trong chốn thiền môn.

Trong ngày lễ truyền thống, các Phật tử sẽ cùng nhau thực hiện nhiều hoạt động ý nghĩa. Một trong những phần quan trọng của buổi lễ là phúng tụng kinh Phổ Hiền. Kinh Phổ Hiền là một phần trong Đại Tạng Kinh, chứa đựng những lời dạy cao quý của Phật pháp, giúp người tụng hiểu rõ hơn về con đường tu hành và phát triển tâm linh.

Bên cạnh đó, các Phật tử còn được lắng nghe lại những bài pháp âm của cố Đại lão Hòa thượng Thích Trí Tịnh. Những lời dạy của ngài không chỉ là nguồn cảm hứng mà còn là kim chỉ nam giúp các Phật tử duy trì và phát huy tinh thần hiếu đạo, tu học theo đúng chính pháp.

Ngày truyền thống tông môn Vạn Đức không chỉ là dịp để tưởng nhớ và tri ân cố Đại lão Hòa thượng Thích Trí Tịnh, mà còn là cơ hội để các Phật tử cùng nhau thực hành và thấm nhuần tinh thần hiếu đạo. 

Qua các hoạt động phúng tụng kinh và lắng nghe pháp âm, các Phật tử được nhắc nhở về những giá trị cốt lõi của Phật pháp, đồng thời cũng là dịp để gắn kết cộng đồng, chia sẻ và học hỏi lẫn nhau.

Tết Nguyên đán

Mỗi dịp Tết Nguyên đán, khắp nơi trên dải đất hình chữ S đều rộn ràng không khí đón xuân. Các chùa trên cả nước cũng không ngoại lệ, khi mỗi ngôi chùa đều được trang trí lộng lẫy, tạo nên những không gian ấn tượng và đẹp mắt. 

Đặc biệt, chùa Vạn Đức nổi bật với những tiểu cảnh mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống Việt Nam. Những tiểu cảnh này không chỉ tôn vinh mà còn lan tỏa và lưu truyền phong tục tập quán của dân tộc cho nhiều thế hệ mai sau.

Chùa Vạn Đức đã khéo léo tái hiện lại không gian Tết Việt ba miền thông qua nhiều tiểu cảnh phong phú và sinh động. Du khách đến đây sẽ được chiêm ngưỡng con đường hoa rực rỡ sắc màu, phố lồng đèn lung linh, chợ nổi miền Tây sôi động, và làng hương Huế trầm mặc. 

Những hình ảnh quen thuộc như thư pháp, cây ước nguyện, và tranh Đông Hồ cũng góp phần tạo nên bức tranh xuân tươi đẹp, mang đậm hồn quê Việt.

Một số điểm cần lưu ý khi ghé thăm chùa Vạn Đức

Khi đến chùa Vạn Đức, bạn nên ăn mặc giản dị, nghiêm túc, tránh các trang phục màu mè, hở hang hay phản cảm. Lời ăn tiếng nói cũng cần được lưu ý, tránh suồng sã, chửi tục, nói bậy để giữ gìn không khí trang nghiêm của chùa.

Bạn nên chuẩn bị mâm lễ ở nhà để chủ động và tránh bị ép giá cao tại chùa. Khi sắp mâm lễ, hãy chú ý chỉ dùng đồ chay để dâng hương.

Vào dịp đầu năm, trước cổng chùa thường có nhiều người xem quẻ, bói toán. Bạn không nên tin tưởng những người này để tránh mất tiền và phiền toái không cần thiết.

Với vẻ đẹp kiến trúc độc đáo, cùng những giá trị văn hóa sâu sắc, Chùa Vạn Đức xứng đáng là một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu thích khám phá và tìm hiểu về văn hóa Việt Nam. Ngoài chùa Vạn Đức, khi đến Cần Thơ du khách có thể tham quan các địa điểm du lịch nổi tiếng khác như: Chùa Vĩnh Nghiêm, chùa Pháp Hoa, chùa Phổ Quang, chùa Giác Viên, chùa Từ Nghiêm,…