Chùa Hoằng Phúc – Ngôi chùa cổ kính 700 năm tuổi tại Quảng Bình
Nằm ẩn mình giữa khung cảnh núi non hùng vĩ của Quảng Bình, Chùa Hoằng Phúc tựa như một viên ngọc quý ẩn mình giữa lòng thiên nhiên. Với kiến trúc độc đáo, Chùa Hoằng Phúc ẩn chứa nhiều giá trị lịch sử và văn hóa quý giá. Hãy cùng vankhan.edu.vn tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!
Chùa Hoằng Phúc ở đâu?
Chùa Hoằng Phúc nằm ở thôn Thuận Trạch, xã Mỹ Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, Việt Nam. Vị trí của chùa rất gần với nhà cũ và mộ của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, một vị tướng nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam.
Ngôi chùa này có một lịch sử lâu đời, hơn 715 năm, và đã chứng kiến nhiều biến cố lịch sử qua các thời kỳ. Ban đầu, ngôi chùa được gọi là chùa Kính Thiên, sau này mới đổi tên thành chùa Hoằng Phúc.
Để đến chùa Hoằng Phúc từ trung tâm thành phố Đồng Hới, bạn có thể đi theo Quốc lộ 1A theo hướng Nam. Khi đến đoạn rẽ vào đường DT16, bạn tiếp tục đi thẳng đến thị trấn Kiến Giang.
Từ đây, chỉ cần di chuyển thêm một đoạn ngắn nữa là bạn sẽ tới được chùa Hoằng Phúc. Đường đi đến chùa rất thuận lợi, chủ yếu là đường lớn và dễ di chuyển. Bạn có thể chọn nhiều phương tiện như xe máy, ô tô tự lái hoặc taxi để tới chùa một cách dễ dàng và tiện lợi.
Lịch sử hình thành chùa Hoằng Phúc
Chùa Hoằng Phúc Quảng Bình, một ngôi chùa cổ kính và giàu truyền thống lịch sử, có nguồn gốc từ năm 1301 khi Phật hoàng Trần Nhân Tông quyết định ghé thăm nơi đây để cầu phúc cho dân chúng và quốc gia.
Thời điểm đó, chùa chỉ là một am nhỏ mang tên Tri Kiến, chưa được biết đến rộng rãi. Đến năm 1716, dưới triều đại của chúa Nguyễn Phúc Chu, chùa được sửa sang lại và đổi tên thành Kính Thiên Tự.
Đây là một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử chùa, đánh dấu sự phát triển và mở rộng của cơ sở tôn giáo này. Chùa trở thành một địa điểm linh thiêng và thu hút nhiều người đến thờ cúng và cầu nguyện.
Năm 1821, vua Minh Mạng, trong chuyến ngự giá Bắc Tuần, đã ghé thăm ngôi chùa này. Vua không chỉ thăm viếng mà còn quyết định đổi tên chùa thành Hoằng Phúc Tự, một tên gọi mang ý nghĩa sâu sắc về sự thịnh vượng và phát triển lâu dài.
Người dân địa phương quen gọi chùa bằng những cái tên thân thuộc như chùa Trạm hoặc chùa Quan, thể hiện sự gần gũi và kính trọng đối với ngôi chùa. Trải qua nhiều thế kỷ, chùa Hoằng Phúc đã chịu nhiều thăng trầm và biến cố lịch sử.
Đặc biệt, cơn bão số 12 năm 1985 đã gây thiệt hại nghiêm trọng, làm sụp đổ gần như hoàn toàn ngôi chùa. Dù vậy, trong hơn một thế kỷ, chùa Hoằng Phúc vẫn không bị lãng quên hoàn toàn.
Những hiện vật quan trọng như mõ, chuông lớn bằng đồng nặng 80kg cao 1.1m, đường kính 0,5m với hình chạm khắc hai con rồng ngậm ngọc, tượng Phật, lư hương, đế nến, bình hoa và tòa tháp sen vẫn được người dân lưu giữ cẩn thận, như những minh chứng sống động của lịch sử chùa.
Năm 2010, mặc dù chùa chưa được tu sửa, nhưng vẫn được Ủy ban tỉnh Quảng Bình xếp hạng là di tích lịch sử cấp tỉnh, khẳng định giá trị văn hóa và lịch sử quan trọng của chùa Hoằng Phúc.
Ngày 30/11/2014, UBND huyện Lệ Thủy đã quyết định khởi công phục dựng và tu sửa toàn bộ khuôn viên chùa Hoằng Phúc với tổng vốn đầu tư lên đến 40,4 tỷ đồng. Số tiền này được đóng góp từ các cá nhân, doanh nghiệp và Phật tử trong và ngoài nước, thể hiện sự đoàn kết và tấm lòng hướng về cội nguồn của cộng đồng.
Trong quá trình tôn tạo, chùa Hoằng Phúc vẫn giữ được lối thiết kế cổ kính theo phong cách thời nhà Trần, với các công trình quan trọng như tam quan ngoại, tam quan nội, tháp Phật và tam bảo chùa. Việc giữ gìn nguyên vẹn kiến trúc cổ giúp bảo tồn giá trị lịch sử và nghệ thuật của ngôi chùa, đồng thời tạo điều kiện cho các thế hệ sau này hiểu rõ hơn về quá khứ.
Ngày 16/1/2016, công tác phục dựng chùa Hoằng Phúc hoàn thành, và một lễ khánh hạ lớn được tổ chức để đón tiếp Phật tử từ khắp nơi về tham dự. Sự kiện này không chỉ là dịp để tôn vinh giá trị văn hóa, lịch sử của chùa mà còn là cơ hội để mọi người cùng nhau nhìn lại quá trình phục dựng và những nỗ lực bảo tồn di sản quý báu này.
Đặc biệt, chùa Hoằng Phúc còn được Giáo hội Phật giáo Myanmar gửi tặng một viên xá lợi quý giá, tượng trưng cho sự giao lưu văn hóa và tôn giáo giữa hai nước. Đồng thời, chùa cũng nhận được chứng nhận Di tích quốc gia Việt Nam từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, khẳng định vị thế quan trọng của chùa trong lòng dân tộc và lịch sử Việt Nam.
Chùa Hoằng Phúc không chỉ là một nơi thờ cúng linh thiêng mà còn là biểu tượng của sự kiên cường, vượt qua những khó khăn và thách thức của thời gian để tồn tại và phát triển. Ngôi chùa là minh chứng sống động cho tinh thần đoàn kết, sự tôn trọng và bảo vệ di sản văn hóa của cộng đồng người Việt.
Kiến trúc của chùa Hoằng Phúc
Chùa Hoằng Phúc, mặc dù đã trải qua nhiều lần tu sửa và phục dựng, vẫn bảo tồn được nhiều hiện vật quý báu và nét kiến trúc cổ xưa từ thời nhà Trần. Một trong những hiện vật quan trọng nhất là tượng Phật Bà Quan Thế Âm Bồ Tát, một biểu tượng tâm linh được thờ phụng và tôn kính bởi nhiều thế hệ Phật tử.
Ngoài ra, chùa còn sở hữu một chiếc chuông đồng nặng 80kg, cao 1.1m, và đường kính 0.5m, được đúc từ thời vua Minh Mạng. Chiếc chuông này không chỉ là một công cụ tôn giáo quan trọng mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, với các hoa văn tinh xảo và hai con rồng ngậm ngọc chạm khắc trên bề mặt.
Cùng với đó, chùa Hoằng Phúc còn giữ lại tượng Địa Tạng Vương Bồ Tát, lư hương, tòa sen, và nhiều bình hoa cổ kính. Những hiện vật này không chỉ có giá trị tôn giáo mà còn phản ánh nghệ thuật chế tác tinh xảo và văn hóa tâm linh sâu sắc của người Việt thời xưa.
Một trong những hiện vật nổi bật nhất là bức hoành phi do chúa Nguyễn ban tặng, với dòng chữ “vô song phúc địa,” nghĩa là vùng đất thiêng có một không hai. Bức hoành phi này không chỉ là một hiện vật quý giá mà còn là một chứng tích lịch sử, khẳng định vị thế linh thiêng và độc đáo của chùa Hoằng Phúc.
Năm 2016, chùa Hoằng Phúc đã vinh dự nhận được một viên xá lợi xương của Phật tổ Thích Ca Mâu Ni từ Giáo hội Phật giáo Myanmar. Viên xá lợi này được rước từ chùa Shwedagon, ngôi chùa lớn và thiêng liêng nhất Myanmar, thể hiện mối quan hệ giao lưu văn hóa và tôn giáo sâu sắc giữa hai quốc gia.
Sự hiện diện của viên xá lợi này tại chùa Hoằng Phúc không chỉ tăng thêm phần linh thiêng cho ngôi chùa mà còn là biểu tượng của sự kết nối và hòa hợp giữa các nền văn hóa Phật giáo.
Chùa Hoằng Phúc với những hiện vật cổ xưa được gìn giữ, không chỉ là một nơi thờ tự linh thiêng mà còn là một bảo tàng sống, nơi lưu giữ và phản ánh sự phong phú của di sản văn hóa và lịch sử Việt Nam.
Những hiện vật này giúp cho thế hệ hôm nay và mai sau hiểu rõ hơn về quá khứ, cũng như tôn vinh và bảo tồn những giá trị truyền thống quý báu của dân tộc.
Hoạt động lễ hội chùa Hoằng Phúc
Hằng năm, vào tháng Giêng âm lịch, chùa Hoằng Phúc tổ chức lễ hội với quy mô lớn, thu hút đông đảo du khách và người dân tham gia. Lễ hội này không chỉ là dịp để gìn giữ các giá trị văn hóa, tinh thần của người dân địa phương mà còn là cơ hội để khơi dậy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc như tình đoàn kết, lòng yêu nước, và sự chia sẻ.
Lễ hội chùa Hoằng Phúc được chia thành hai phần chính: Phần lễ và phần hội.
Phần lễ
Phần lễ bao gồm các hoạt động mang tính trang nghiêm và thiêng liêng, nhằm tôn vinh các giá trị tâm linh và truyền thống Phật giáo. Một trong những nghi thức quan trọng là rước nước, biểu tượng cho sự thanh tịnh và tinh khiết.
Lễ khai mạc được tổ chức long trọng với sự tham gia của các sư thầy và quan khách, mở đầu cho các hoạt động lễ hội. Các nghi lễ Phật giáo được thực hiện cẩn thận và chu đáo, bao gồm cầu nguyện cho quốc thái dân an, cúng dường và thả hoa đăng.
Hoạt động thả hoa đăng đặc biệt thu hút, khi hàng ngàn chiếc đèn lồng được thả xuống dòng sông, tạo nên một khung cảnh lung linh và huyền ảo, tượng trưng cho những ước nguyện và lòng thành kính của người dân.
Phần hội
Phần hội mang tính chất nhộn nhịp và sôi động hơn, với nhiều hoạt động văn hóa, giải trí phong phú. Chương trình văn nghệ với các tiết mục ca múa nhạc dân gian, hát chầu văn, và biểu diễn nghệ thuật truyền thống là điểm nhấn hấp dẫn.
Du khách còn có cơ hội thưởng thức những món ăn đặc sản của địa phương tại các gian hàng ẩm thực, nơi bày bán nhiều món ngon đậm chất quê hương. Bên cạnh đó, phần hội còn tổ chức nhiều cuộc thi và trò chơi dân gian thú vị như kéo co, cờ tướng, đẩy gậy, thi đấu võ thuật, đánh đu truyền thống và bài chòi.
Những hoạt động này không chỉ mang lại niềm vui và sự hứng khởi cho người tham gia mà còn góp phần gìn giữ và phát huy những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.
Ngoài ra, lễ hội còn có các cuộc thi thể thao và trò chơi dân gian, góp phần tăng cường tình đoàn kết và tinh thần thể thao trong cộng đồng. Các môn như kéo co, cờ tướng, đẩy gậy, thi đấu võ thuật, đánh đu truyền thống, và bài chòi không chỉ mang lại niềm vui và sự phấn khích cho người tham gia mà còn giúp bảo tồn và phát huy những nét đẹp văn hóa truyền thống.
Lễ hội chùa Hoằng Phúc không chỉ là một sự kiện tôn giáo quan trọng mà còn là dịp để người dân và du khách trải nghiệm và khám phá những giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo của địa phương. Đây cũng là cơ hội để mọi người gắn kết, chia sẻ niềm vui và niềm tự hào về di sản văn hóa phong phú của dân tộc.
Một số lưu ý khi tham quan chùa Hoằng Phúc
Để có một chuyến tham quan Chùa Hoằng Phúc Quảng Bình trọn vẹn và ý nghĩa, du khách cần chú ý đến một số điểm quan trọng:
Thời điểm tốt nhất để đến tham quan Chùa Hoằng Phúc là vào tháng Chạp âm lịch. Lúc này, thời tiết đầu xuân rất dễ chịu, mát mẻ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham quan và tham gia các hoạt động ngoài trời.
Đây cũng là lúc diễn ra lễ hội tại chùa Hoằng Phúc, đồng thời bạn có cơ hội tham gia nhiều lễ hội truyền thống khác tại Quảng Bình, tạo nên một trải nghiệm văn hóa phong phú và đa dạng.
Khi đến thăm chùa, du khách cần chọn trang phục lịch sự và trang nhã. Trang phục nên kín đáo, tránh mặc váy ngắn, áo ba lỗ hoặc những bộ đồ quá hở hang. Điều này không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với nơi linh thiêng mà còn giúp bạn hòa nhập tốt hơn với không khí trang nghiêm của chùa.
Trong quá trình tham quan, du khách nên đi nhẹ, nói khẽ để giữ không khí yên tĩnh và trang nghiêm của chùa. Tránh nô đùa ồn ào, không vứt rác bừa bãi và không ngắt cây bẻ cành, ảnh hưởng đến cảnh quan và sự tôn nghiêm của chùa. Việc giữ gìn vệ sinh chung và tôn trọng môi trường xung quanh là điều vô cùng quan trọng, góp phần bảo vệ vẻ đẹp tự nhiên và sự thanh tịnh của ngôi chùa.
Khi đến Chùa Hoằng Phúc, du khách có thể chuẩn bị một mâm lễ để dâng lên các vị thần Phật. Lễ vật có thể là lễ mặn hoặc lễ ngọt, tùy vào điều kiện và sự lựa chọn của mỗi người.
Tuy nhiên, không cần phải chuẩn bị lễ quá cầu kỳ, điều quan trọng nhất là lòng thành tâm của người làm lễ. Lòng thành kính và tâm niệm chân thành khi dâng lễ sẽ mang lại nhiều ý nghĩa và phước lành.
Chùa Hoằng Phúc không chỉ là một điểm đến tâm linh thu hút du khách thập phương mà còn là một di sản văn hóa cần được bảo tồn và phát huy. Đến với nơi đây, du khách sẽ được trải nghiệm những giá trị văn hóa độc đáo.