Cách xem bảng ngũ hành tương sinh tương khắc

Bảng ngũ hành là một hệ thống triết học cổ đại của Trung Quốc, xuất hiện từ thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên. Hệ thống này miêu tả năm yếu tố cơ bản của vũ trụ: Mộc, Hỏa, Thổ, Kim và Thủy, cùng với mối quan hệ tương tác và ảnh hưởng lẫn nhau giữa chúng. Ngũ hành không chỉ là nền tảng của triết học Đông phương mà còn có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực khác như y học, phong thủy, và văn hóa. Việc hiểu rõ ngũ hành giúp con người ứng dụng các quy luật tự nhiên vào đời sống để duy trì sự cân bằng và hài hòa.

Ngũ hành là gì?

Ngũ hành là một hệ thống triết học cổ đại của Trung Quốc, mô tả sự tương tác và quan hệ của năm yếu tố cơ bản trong vũ trụ: Mộc, Hỏa, Thổ, Kim, và Thủy. Mỗi hành tố có những đặc điểm, tính chất và mối liên kết riêng, tạo nên một chuỗi tương sinh và tương khắc. Hệ thống này ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều mặt trong đời sống con người như y học, phong thủy, triết học và văn hóa.

>> Xem thêm: Ngũ hành là gì

Các hành tố trong ngũ hành

Hành tố Mộc

Mộc tượng trưng cho sự sinh trưởng và phát triển, biểu hiện sự nảy mầm và tươi mới của cây cối. Đặc tính của Mộc là sự mở rộng, linh hoạt và sáng tạo. Trong cơ thể con người, hành Mộc liên quan đến gan và túi mật, hai cơ quan quan trọng trong việc giải độc và hỗ trợ tiêu hóa. 

Trong phong thủy, Mộc đại diện cho sự hòa hợp và cân bằng, mang đến năng lượng tích cực và sức sống. Màu sắc tượng trưng cho hành Mộc là màu xanh lá cây, biểu hiện cho sự tươi mát và sự sống.

Hành tố Hỏa

Hỏa tượng trưng cho sức nóng và sự bùng cháy, biểu hiện của mùa hè, sự mạnh mẽ và quyết đoán. Hỏa có tính chất bùng nổ, năng động và nhiệt huyết. Trong cơ thể con người, hành Hỏa liên quan đến tim và ruột non, hai cơ quan quan trọng trong việc tuần hoàn máu và tiêu hóa thức ăn. 

Trong phong thủy, Hỏa đại diện cho sự sáng tạo và đam mê, mang đến nhiệt huyết và sự hưng phấn. Màu sắc tượng trưng cho Hỏa là màu đỏ, biểu hiện cho sự nhiệt tình và sức mạnh.

Hành tố Thổ

Thổ tượng trưng cho đất và sự nuôi dưỡng, biểu hiện của mùa cuối hạ, sự ổn định và kiên định. Thổ có tính chất hỗ trợ, bao bọc và duy trì. Trong cơ thể con người, hành Thổ liên quan đến dạ dày và lá lách, hai cơ quan quan trọng trong việc tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Trong phong thủy, Thổ đại diện cho sự vững chãi và an toàn, đem đến sự ổn định và bền vững. Màu sắc tượng trưng cho hành Thổ là màu vàng, biểu hiện cho sự ấm áp và thịnh vượng.

Hành tố Kim

Kim tượng trưng cho kim loại và sự tinh khiết, biểu hiện của mùa thu, sự cứng rắn và sắc bén. Kim có tính chất thu hút, kết nối và truyền tải. Trong cơ thể con người, hành Kim liên quan đến phổi và đại tràng, hai cơ quan quan trọng trong việc hô hấp và tiêu hóa. 

Trong phong thủy, Kim đại diện cho sự minh bạch và trung thực, mang đến sự sáng sủa và thông thoáng. Màu sắc tượng trưng cho hành Kim là màu trắng và xám, biểu hiện cho sự tinh khiết và rõ ràng.

Hành tố Thủy

Thủy tượng trưng cho nước, biểu hiện của mùa đông, sự mềm mại, uyển chuyển và khả năng thích nghi. Thủy mang trong mình năng lượng của sự sâu lắng, tinh tế và trí tuệ sắc bén. Giống như dòng nước nhẹ nhàng len lỏi qua mọi khe hở, Thủy tượng trưng cho khả năng thích nghi và linh hoạt. Nó mang đến sự sáng tạo, tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề hiệu quả. 

Trong cơ thể con người, hành Thủy liên quan đến thận và bàng quang, hai cơ quan quan trọng trong việc thanh lọc và điều hòa cơ thể. Trong phong thủy, Thủy tượng trưng cho sự thông minh, trí tuệ và khả năng giao tiếp, giúp con người thu hút may mắn, thành công và sự thịnh vượng. Màu sắc đại diện cho hành Thủy là màu đen và xanh dương, những gam màu tượng trưng cho sự huyền bí, sâu thẳm và trí tuệ.

>> Khám phá thêm: Ngũ hành xung khắc( tứ hành xung)

Mối quan hệ tương sinh và tương khắc

Tương sinh

Tương sinh là mối quan hệ hỗ trợ và thúc đẩy lẫn nhau giữa các hành tố trong ngũ hành, giúp các yếu tố này phát triển và thăng hoa. Chuỗi tương sinh trong ngũ hành được mô tả như sau

• Mộc sinh Hỏa: Cây cối (Mộc) khi cháy sẽ tạo ra lửa (Hỏa).
• Hỏa sinh Thổ: Lửa (Hỏa) khi đốt cháy mọi thứ sẽ tạo thành tro và đất (Thổ).
• Thổ sinh Kim: Đất (Thổ) là nơi hình thành các loại kim loại (Kim).
• Kim sinh Thủy: Kim loại (Kim) khi bị nung chảy sẽ trở thành chất lỏng (Thủy).
• Thủy sinh Mộc: Nước (Thủy) nuôi dưỡng cây cối (Mộc), giúp chúng phát triển và sinh trưởng.

Tương khắc

Tương khắc là mối quan hệ chế ngự và kiềm chế lẫn nhau giữa các hành tố, giữ cho các yếu tố này không phát triển quá mức và duy trì sự cân bằng. Chuỗi tương khắc trong ngũ hành được mô tả như sau:

• Mộc khắc Thổ: Cây cối (Mộc) hút chất dinh dưỡng từ đất (Thổ), làm cho đất mất đi chất dinh dưỡng và trở nên cằn cỗi.
• Thổ khắc Thủy: Đất (Thổ) có thể ngăn chặn và hấp thụ nước (Thủy), kiểm soát dòng chảy của nước.
• Thủy khắc Hỏa: Nước (Thủy) có thể dập tắt lửa (Hỏa), ngăn chặn sự cháy lan.
• Hỏa khắc Kim: Lửa (Hỏa) có thể nung chảy kim loại (Kim), làm cho kim loại mất đi hình dạng ban đầu.
• Kim khắc Mộc: Kim loại (Kim) có thể chặt, cắt cây cối (Mộc), làm cây cối tổn thương và chết.

>> Đọc thêm: Ngũ hành mệnh

Cách xem bảng ngũ hành tương sinh tương khắc

Thuyết ngũ hành là một hệ thống triết học cổ xưa của Trung Quốc, khẳng định rằng thế giới vận động và thay đổi theo các mối quan hệ tương tác sinh ra hoặc khắc chế của năm yếu tố cơ bản: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Việc quan sát và hiểu rõ bảng ngũ hành tương sinh tương khắc giúp chúng ta duy trì sự hài hòa và cân bằng trong tự nhiên và cuộc sống.

Ngũ hành tương sinh

Giống như vòng tuần hoàn của tự nhiên, các yếu tố ngũ hành hỗ trợ và thúc đẩy lẫn nhau, tạo nên sự phát triển và thịnh vượng. Dưới đây là mối quan hệ tương sinh giữa các yếu tố ngũ hành:

• Mộc sinh Hỏa: Cây cối (Mộc) cung cấp nhiên liệu cho lửa (Hỏa) bùng cháy. Khi gỗ cháy, nó biến đổi thành ngọn lửa, thể hiện sự chuyển hóa từ vật chất sống (cây) sang năng lượng (lửa).
• Hỏa sinh Thổ: Lửa (Hỏa) nung chảy kim loại, biến đổi chúng thành đất đá (Thổ). Khi lửa đốt cháy mọi thứ, nó tạo ra tro và đất, phản ánh quá trình tạo ra sự ổn định và nuôi dưỡng từ sự bùng cháy của lửa.
• Thổ sinh Kim: Đất (Thổ) là nơi nuôi dưỡng và ẩn chứa kim loại (Kim). Kim loại hình thành trong lòng đất, nơi đất cung cấp các điều kiện cần thiết cho kim loại kết tinh và phát triển.
• Kim sinh Thủy: Kim loại (Kim) khi được nung chảy trở thành chất lỏng (Thủy). Quá trình này cho thấy sự biến đổi từ trạng thái rắn của kim loại sang trạng thái lỏng, thể hiện sự linh hoạt và thích nghi.
• Thủy sinh Mộc: Nước (Thủy) tưới tắm và nuôi dưỡng cây cối (Mộc), giúp chúng sinh trưởng và phát triển. Nước cung cấp độ ẩm và chất dinh dưỡng cần thiết cho sự sống của thực vật, phản ánh sự tuần hoàn của tự nhiên.

Ngũ hành tương khắc

Sự tương tác khắc chế của ngũ hành tương tự như mối quan hệ đối địch giữa hai yếu tố, nơi mỗi yếu tố kiểm soát và hạn chế sự phát triển của yếu tố kia. Dưới đây là mối quan hệ tương khắc giữa các yếu tố ngũ hành:

• Mộc khắc Thổ: Rễ cây cối (Mộc) có thể tách đất đá (Thổ), làm cho đất mất đi sự ổn định. Tuy nhiên, đất cũng có thể chôn vùi và hạn chế sự phát triển của cây cối, tạo nên một mối quan hệ đối địch và kiểm soát lẫn nhau.
• Hỏa khắc Kim: Lửa (Hỏa) có thể làm tan chảy kim loại (Kim), biến đổi chúng thành trạng thái lỏng. Tuy nhiên, kim loại có thể chịu đựng nhiệt độ cao và không tan chảy ngay lập tức, cho đến khi lửa bị dập tắt.
• Thổ khắc Thủy: Đất (Thổ) có thể hấp thụ và ngăn chặn dòng chảy của nước (Thủy), kiểm soát sự di chuyển của nước. Tuy nhiên, nước cũng có thể bao phủ và làm xói mòn đất, phản ánh sự đối lập và kiểm soát lẫn nhau.
• Kim khắc Mộc: Kim loại (Kim) có thể chặt và cắt cây gỗ (Mộc), hạn chế sự phát triển của cây cối. Tuy nhiên, gỗ có thể làm mòn kim loại qua thời gian, tạo nên một mối quan hệ đối địch và kiểm soát lẫn nhau.
• Thủy khắc Hỏa: Nước (Thủy) có thể dập tắt lửa (Hỏa), ngăn chặn sự cháy lan. Tuy nhiên, lửa có thể làm nước bốc hơi, tạo nên một mối quan hệ đối địch và kiểm soát lẫn nhau.

Cách tính mệnh Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ theo năm sinh

Để xác định mệnh của một người theo năm sinh, chúng ta dựa vào Thiên Can và Địa Chi của năm sinh âm lịch. Dưới đây là các bước chi tiết để tính mệnh theo năm sinh.

Bước 1: Xác định Thiên Can và Địa Chi

Mỗi năm sinh âm lịch bao gồm hai thành phần: Thiên Can và Địa Chi. Thiên Can và Địa Chi được mã hóa thành các giá trị số như sau

Thiên Can

• Giáp, Ất = 1
• Bính, Đinh = 2
• Mậu, Kỷ = 3
• Canh, Tân = 4
• Nhâm, Quý = 5

Địa Chi

• Tý, Sửu, Ngọ, Mùi = 0
• Dần, Mão, Thân, Dậu = 1
• Thìn, Tỵ, Tuất, Hợi = 2

Bước 2: Tính tổng của Thiên Can và Địa Chi

Cộng giá trị của Thiên Can và Địa Chi của năm sinh để quy đổi ra Cung mệnh:

• Nếu tổng nhỏ hơn hoặc bằng 5, kết quả chính là cung mệnh.
• Nếu tổng lớn hơn 5, trừ đi 5 để có được cung mệnh.

Bước 3: Quy đổi Cung mệnh

Dựa trên tổng đã tính được từ bước 2, quy đổi sang cung mệnh theo bảng dưới đây:

• Kim = 1
• Thủy = 2
• Hỏa = 3
• Thổ = 4
• Mộc = 5

Ví dụ cụ thể

Sinh năm 1990 (Canh Ngọ)

• Canh = 4
• Ngọ = 0
• Tổng = 4 + 0 = 4 => Mệnh Thổ

Năm sinh tương ứng với các mệnh

Mệnh Mộc

• Tùng Bách Mộc (Cây tùng bách): 1950, 1951, 2010, 2011
• Bình Địa Mộc (Cây ở đồng bằng): 1958, 1959, 2018, 2019
• Tang Đố Mộc (Gỗ cây dâu): 1972, 1973, 2032, 2033
• Thạch Lựu Mộc (Cây thạch lựu): 1980, 1981, 2040, 2041
• Đại Lâm Mộc (Cây trong rừng lớn): 1988, 1989, 2048, 2049
• Dương Liễu Mộc (Cây dương liễu): 1942, 1943, 2002, 2003, 2062, 2063

Mệnh Hỏa

• Tích Lịch Hỏa (Lửa sấm sét): 1948, 1949, 2008, 2009
• Sơn Hạ Hỏa (Lửa dưới chân núi): 1956, 1957, 2016, 2017
• Phú Đăng Hỏa (Lửa đèn dầu): 1964, 1965, 2024, 2025
• Thiên Thượng Hỏa (Lửa trên trời): 1978, 1979, 2038, 2039
• Lộ Trung Hỏa (Lửa trong lò): 1986, 1987, 2046, 2047
• Sơn Đầu Hỏa (Lửa trên núi): 1934, 1935, 1994, 1995, 2054, 2055

Mệnh Thổ

• Bích Thượng Thổ (Đất trên vách): 1960, 1961, 2020, 2021
• Đại Dịch Thổ (Đất thuộc khu lớn): 1968, 1969, 2028, 2029
• Sa Trung Thổ (Đất lẫn trong cát): 1976, 1977, 2036, 2037
• Lộ Bàng Thổ (Đất giữa đường): 1930, 1931, 1990, 1991, 2050, 2051
• Thành Đầu Thổ (Đất trên thành): 1938, 1939, 1998, 1999, 2058, 2059
• Ốc Thượng Thổ (Đất trên nóc nhà): 1946, 1947, 2006, 2007, 2066, 2067

Mệnh Kim

• Sa Trung Kim (Vàng trong cát): 1954, 1955, 2014, 2015
• Kim Bạch Kim (Vàng pha bạch kim): 1962, 1963, 2022, 2023
• Thoa Xuyến Kim (Vàng trang sức): 1970, 1971, 2030, 2031
• Hải Trung Kim (Vàng dưới biển): 1984, 1985, 2044, 2045
• Kiếm Phong Kim (Vàng đầu mũi kiếm): 1932, 1933, 1992, 1993, 2052, 2053
• Bạch Lạp Kim (Vàng trong nến rắn): 1940, 1941, 2000, 2001, 2060, 2061

Mệnh Thủy

• Trường Lưu Thủy (Dòng nước lớn): 1952, 1953, 2012, 2013
• Thiên Hà Thủy (Nước trên trời): 1966, 1967, 2026, 2027
• Đại Khê Thủy (Nước dưới khe lớn): 1974, 1975, 2034, 2035
• Đại Hải Thủy (Nước đại dương): 1982, 1983, 2042, 2043
• Giản Hạ Thủy (Nước dưới khe): 1936, 1937, 1996, 1997, 2056, 2057
• Tuyền Trung Thủy (Nước giữa dòng suối): 1944, 1945, 2004, 2005, 2064, 2065

Bảng ngũ hành không chỉ là một lý thuyết triết học mà còn là một hệ thống nguyên tắc mang tính ứng dụng cao trong đời sống hàng ngày. Sự tương sinh, tương khắc, phản sinh và phản khắc của ngũ hành giúp duy trì sự cân bằng trong tự nhiên và xã hội. Hiểu biết sâu sắc về ngũ hành chính là chìa khóa để đạt được sự hài hòa trong cuộc sống và tối ưu hóa tiềm năng của con người.